بزرگنمايي:

یزد آنلاین - یزد - گسترش شبکه های اجتماعی در فضای مجازی سبب شده است تا هر شهروند بتواند هر نوع مطلب، عکس، صدا و فیلمی را در زمانی کوتاه در گستره ای وسیع منتشر کند؛ اعتبار و وثوق برخی از این مطالب مشخص نیست و قبل از بازنشر باید به صورت دقیق بررسی شود.
شبکه های اجتماعی گونه ای از رسانه های اجتماعی هستند که امکان دستیابی به شکل جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک گذاری محتوا را در فضای مجازی فراهم کرده و نمودی عینی از جریان آزاد اطلاعات در دهکده جهانی است.
برخی ویژگی ها مانند دسترسی آسان و فراگیری شبکه های اجتماعی سبب شده تا رسانه های معتبر از جمله خبرگزاری ها و روزنامه ها نیز با راه اندازی حسابهای کاربری و کانالهایی در این بستر حضور فعالی داشته باشند و حتی برخی از این رسانه ها فعالیت در فضای مجازی را در اولویت قرار داده اند.
رسانه ها کارکرد و نقش های مختلف و متنوعی از جمله تفریح و سرگرمی، اطلاع رسانی، نظارت و آموزش دارند که با گسترش شبکه های اجتماعی کارکرد اطلاع رسانی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و در این فضا اغلب اوقات شهروند خبرنگاران یکه تازی می کنند.
شهروند خبرنگاران، شهروندان معمولی جامعه هستند که در فرآیند جمع ‌آوری، گزارش، تحلیل و انتشار اخبار و اطلاعات نقش فعالی دارند، آنها در حالی پیشگام عرصه اطلاع رسانی در اکثر رویدادها هستند که آموزش تخصصی در حوزه رسانه ندیده اند و طبیعی است که در این مسیر دچار خطا و لغزش شوند.
پیشتازی شهروند خبرنگاران و انتشار برخی مطالب و تصاویر توسط آنها برای نخستین بار در شبکه های اجتماعی سبب می شود، خبرنگاران رسانه های معتبر همواره به دنبال تایید یا تکذیب موضوع از منابع موثق باشند و مشخص نیست این روند تا چه زمانی ادامه یابد.
سرعت، صحت و دقت سه اصل مهم و شاخص در فعالیت رسانه ای است که کم توجهی به هر یک از این اصول سبب کاهش اعتبار یا عقب ماندن از کورس رقابت با دیگر رسانه ها می شود؛ با این حال بعضا مشاهده می شود، برخی فعالان عرصه رسانه در اقدامی عجولانه و اشتباه، صحت و دقت را فدای سرعت می کنند که گاهی به تکذیب موضوع می انجامد و تداوم این روند بی اعتمادی به رسانه را به دنبال خواهد داشت.
شایعه محصول اهمیت و ابهام است و مسائل پراهمیت و مبهم در جامعه کنونی کم نیست؛ برخی مواقع شیطنت و غرض ورزی سبب انتشار گسترده محتوایی جعلی و کذب در شبکه های اجتماعی می شود.
در تمامی جوامع حفظ آبرو و حیثیت افراد از اصول مسلم فعالیت رسانه ای است و در مواردی که اتهام ناروا به شخصی زده می شود، تکذیب موضوع توسط رسانه های معتبر نیز قادر به بازگرداندن اعتبار از دست رفته نمی شود.
از این رو باید با آموزش آحاد جامعه علاوه بر ارتقاء تولیداتی که توسط شهروند خبرنگاران انجام می شود، سواد رسانه ای عمومی افزایش یابد تا شهروندان تحت تاثیر شایعات و مطالب نامعتبری که امروزه تعداد آن در فضای مجازی کم نیست، نشوند.
سواد رسانه ای (Media Literacy) نوعی درک متکی بر مهارت است که براساس آن می‌ توان انواع رسانه ‌ها و تولیدات آنها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد، برخورداری از این مهارت با توجه به تکثیر و تکثر رسانه ها در سال های اخیر، ضروری است.
در این راستا آموزش و پرورش، مراکز علمی و دانشگاهی و حوزه های علمیه باید با برنامه ریزی و تولید محتوای مناسب، دانش رسانه ای شهروندان را افزایش دهند تا آسیب پذیری جامعه در مقابل تهدیدهای احتمالی ناشی از فعالیت های غیرحرفه ای رسانه ای کاهش یابد.
7532/ 6014/
* سعید صادقی مقدم - خبرنگار ایرنا مرکز یزد
@irnayazdd