بزرگنمايي:

یزد آنلاین - یزد- تعریفش را زیاد شنیده بودیم، یکی از پیشرفته ترین بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) ایران و اصلی ترین مرکز این بخش در جنوب و جنوب شرق کشور است.
بخش مراقبت های ویژه نوزادان و مرکز تحقیقات سلامت مادر و نوزاد بیمارستان شهید صدوقی یزد در سال 92 راه اندازی شده و روزانه پذیرای حدود 800 نوزاد نارس است.
تصور اولیه ما این بود که وقتی وارد این بخش می شویم صدای جیغ و داد بچه ها گوش ما را کر خواهد کرد و از هر گوشه اتاق های این بخش، صدای بچه ها بلند خواهد بود.
از سالن های پر پیچ و خم و وسیع بیمارستان گذشتیم و به راهرویی رسیدیم که انتهایش به بخش مراقبت های ویژه نوزادان ختم میشد اما هر چقدر به بخش نزدیک تر میشدیم، آرامش بیشتری بر سالن حاکم میشد.
در انتهای سالن مورد اشاره، شیشه بزرگی نصب بود که بر روی آن نوشته بود بخش اطفال و در کنار آن هم درب شیشه ای دیگری بود که عبارت ( NICU ) بر روی آن نقش بسته بود اما این درب به آسانی باز نمیشد، برای ورود باید کارت بکشی، باید آشنا و خودمانی باشی و ما صبر کردیم تا یکی از این خودمانی ها پیدا شد و به همراه او به داخل رفتیم و یک نکته را متوجه شدیم و آن هم اینکه "اینجا بخش مراقبت های ویژه نوزادان است و باید با احتیاط وارد شد همانطور که در بخش مراقبت های ویژه بزرگسالان هم رفت و آمد، آزاد نیست".
وقتی وارد شدیم ، هیچ صدایی از بخش بلند نبود ، از یک راهرو کوچک اما تاریک که بعدا علت تاریکی آن را متوجه شدیم گذشتیم و وارد سالن اصلی "ان آی سی یو" شدیم.
پرستاران با آرامش در حرکت و عده ای از مادران هم با لباس های مخصوص در تردد بودند، هیچکس استرس نداشت، خنده بر روی لبان اغلب پرستاران و کادر درمانی، مشاهده میشد، به یکی از پرستاران، خود را معرفی کردیم و سراغ رییس بخش را گرفتیم که پرستار هم بار روی باز و مودبانه اعلام کرد که در صندلی سالن بنشینیم، دکتر تا چند دقیقه دیگر می رسد.
بر روی صندلی یکی از راهروها که فضای "تاریکی" داشت نشستیم تا بتوانیم بعنوان یک خبرنگار، آنچه در "روشنایی" می گذرد را دنبال کنیم! مادران نوزادان با لباس های مخصوص بیمارستان می آمدند و می رفتند، پرستاران هم با آرامش در حال انجام وظیفه بودند.
به ما گفته شد قسمتهایی که تاریک است، فلسفه دارد و پشت آن منطق پزشکیست و باید برخی قسمتها به خاطر پاره ای ملاحظات پزشکی، تاریک باشد.
وقتی وارد شدیم هیچ پرستاری در حال مکالمه با تلفن همراه نبود، میزگردهای 2 نفره و چند نفره تشکیل نشده بود و هیچ بحث سیاسی، اجتماعی یا متفرقه ای هم جز مسائل مربوط به درمان نوزادان مطرح نبود، همه سرگرم انجام وظیفه بودند و رعایت بهداشت و نظافت هم به وضوح دیده میشد.
همین طور که داشتیم قسمت های مختلف سالن را موشکافانه نظاره می کردیم چشممان به اقای دکتر "محمود نوری شادکام"، رییس این بخش و فوق تخصص نوزادان افتاد، جلو رفتیم و سلام کردیم، چون قرارها قبلا گذاشته شده بود مستقیم به همراهی دکتر وارد قسمت های مختلف بخش شدیم، بخش مراقبت های ویژه نوزادان از قسمت های مختلفی تشکیل شده بود.
تعجب کردیم که چرا تا حالا از وجود این بخش آنهم در یک بیمارستان کاملا دولتی، غافل بوده ایم، بخشی که نوزاد 500 تا 900 گرمی وارد آن میشود و با وزن یک کیلو و 500 گرم از آن خارج می گردد و برای این یک کیلوگرم اضافه، حدود چهار ماه باید وقت گذاشت!.
*** ورود سالانه 800 نوزاد به بخش مراقبت های ویژه
رییس بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی که به اتفاق مسوول آموزش این بخش، ما را همراهی می کرد وقتی نگاههای کنجکاو من و همکارم را دید گفت: روزانه 2 نوزاد و سالانه حدود 800 نوزاد، وارد این بخش می شوند که وزن آنها حدود 500 تا 900 گرم است و نوزاد نارس شناخته می شوند.
*** نوزادان نارس، سه تا چهار ماه مهمان بخش هستند
دکتر نوری شادکام یادآور شد: وقتی نوزاد وارد این بخش می شود طی مدت زمان سه تا چهار ماه در قسمت های مختلف این بخش بستری می شود و هر قسمت هم وظیفه جداگانه و مشخصی دارد.
*** مادر، محور اصلی رشد و درمان نوزاد
وی، مادران را حلقه اصلی این پازل درمانی دانست و اظهار داشت: مادر نوزاد، هیچ محدودیتی برای حضور در کنار فرزند خود ندارد و می تواند هر ساعتی خواست در کنار نوزاد خود حاضر شود.
این فوق تخصص نوزادان تصریح کرد: سهم مادران برای حضور در کنار دلبندان خود، 40 تا 50 درصد و سهم پرستاران 40 درصد است ضمن آنکه بقیه هم به پزشکان متخصص می رسد.
وی به اهمیت حضور مادر در کنار نوزاد بعنوان یک فاکتور درمانی اشاره و تاکید کرد: بچه های نارس، بیشتر از افراد بالغ، احساسات دارند و وظیفه مادران هم در این بخش، مراقبت های آغوشی نوزاد، ماساژ دادن او، صحبت کردن با نوزاد، دوشیدن شیر و قرار دادن در جلو بینی او و صدا زدن نوزاد است که همه اینها نقش تعیین کننده ای در رشد و بهبود فرزندشان دارد.
وی آرامش مغز نوزاد در کنار مادر را مهم توصیف کرد و گفت: این دلبستگی و آرامش، باعث بهبود ضربان قلب، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تحمل تغذیه، کاهش عفونت و در مجموع، پاسخ بهتر به درمان و ترخیص سریع تر از بیمارستان می انجامد.
نوری شادکام اضافه کرد: حتی پدران و مادر بزرگها هم می توانند آزادانه در کنار فرزندان خود حاضر شوند و هیچ منعی در این زمینه نیست، درمان ما خانواده محور است.
به گفته وی به همین منظور، خوابگاهی با امکانات لازم در کنار این بخش فراهم شده تا مادران شبها در آن استراحت کنند و در کنار نوزادان خود باشند.
رییس بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی یزد تصریح کرد: در صورتی که مادر به هر دلیلی نتواند در کنار فرزند خود حاضر شود یکی دیگر از اعضای خانواده مثل پدر، مادر بزرگ، خاله و یا دیگران، وظیفه مراقبت از نوزاد را به عهده میگیرد.
*** حضور مادران در آزمون مراقبت از نوزاد
مسوول آموزش بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی یزد هم با ما هم سخن شد و گفت: پس از آنکه نوزاد نارس، بعد از چندین ماه به وزن مناسب دست یافت و آماده ترخیص شد، مادر بعد از آموزش های لازم باید در آزمونی که به صورت شفاهی برگزار می شود شرکت نماید تا ارزیابی شود ایا قادر به مراقبت از نوزاد خود در منزل هست یا نه.
"اعظم دهقان" افزود: هر مادر باید 80 درصد نمره آزمون را کسب کند تا بتواند نوزاد خود را به خانه ببرد، محتوای آموزش ها هم مراقبت های نوزاد در منزل است زیرا یک مادر باید بداند وقتی نوزاد نارس خود را پس از رسیدن به وزن ایده آل از بیمارستان مرخص کرد چگونه از او نگهداری کند.
وی اضافه کرد: این نوزادان پس از ترخیص هم رها نمی شوند و طی چهار سال، تحت مراقبت هستند و بر اساس یک برنامه زمان بندی شده موظف هستند نوزادان خود را به این بخش بیاورند تا از نظر چشمی ، رشد و تغذیه و موارد دیگر، معاینه شوند.
به گفته وی برای همین منظور، مادران در کلاس های آموزشی که به همین منظور تشکیل می شود شرکت می کنند.
این پرستار در ادامه تاکید کرد: تمام فعالیت های انجام شده در این مرکز رشد نوزادان، مستند سازی می شود، بهترین مراقبت های تنفسی را برای آنان منظور می کنیم و مجهزترین تجهیزات لازم را بکار گرفته ایم.
کتاب "مراقبت از نوزاد نارس" نوشته دکتر "محمود نوری شادکام" کتابیست که برای آموزش و شرکت در آزمون در اختیار مادران قرار می گیرد، همچنین کتاب "رشد و تکامل کودکان از بدو تولد تا 5 سالگی" هم توسط این فوق تخصص نوزادان به رشته تحریر در آمده که مناسب برای آموزش مادارن نوزادان نارس است.
*** رضایت مادران از کادر و پرستاران بخش NICU
با مادر یکی از نوزادان هم صحبت شدیم، از شرایط این بخش، ابراز رضایت کرد و گفت: برخورد پرستاران و پزشکان خوب است و راضی هستم.
مادر دیگری که نوزاد 500 گرمی او در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بستری و خودش بالای سر فرزندش ایستاده بود اظهار داشت: قبل از به دنیا آمدن این فرزند، تجربه سقط داشته ام.
وی که بسیار خوشحال بود و امیدوار از اینکه فرزندش، برایش بماند از کادر درمانی این بخش تشکر کرد.
*** پرستاران: نوزادان تحت مراقبت را دوست داریم
به گفتگو با تعدادی از پرستاران این بخش نشستیم تا از چگونگی وفق دادن خودشان با شرایط این بخش و گله ها و درخواست هایشان آگاه شویم.
یک پرستار جوان که پیش از این، چهار فرزند خودش سقط شده و هم اکنون یک فرزند 6 ساله دارد گفت: من خودم وسط این میدان هستم و حال مادران را درک می کنم.
وی اضافه کرد: نوزادان را دوست دارم و از آنها پرستاری می کنم و از کارم رضایت دارم و حتی گاها نامهربانی های برخی از مادران نوزادان را هم تحمل می کنم چون آنها را درک می کنم و معتقدم باید از نظر روحی و روانی، حمایت شوند.
وی گریزی هم به وضعیت حقوقی پرستاران زد و تاکید کرد: از مهر ماه سال گذشته تاکنون، کارانه و اضافه کار خود را دریافت نکردیم ضمن آنکه حقوق ما هم کفاف زندگی را نمی دهد اما با دل و جان کار می کنیم و از انجام وظیفه غافل نمی شویم.
پرستار دیگری هم که یک فرزندش سقط شده و هم اکنون 2 فرزند دارد یادآور شد: در اینجا باید با عشق، خدمت کرد، من حال مادران اینجا را می فهمم و می دانم که چه استرسی دارند.
وی هم به مشکلات مالی پرستاران اشاره کرد و افزود: معوقه های ما 9 ماه است که داده نشده اما این نمی تواند تاثیری در انجام وظیفه ما داشته باشد، من نوزادان تحت مراقبت در این بخش را دوست دارم.
***بهترین متخصصان را بکار گرفته ایم
رییس بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی، مجددا با ما هم صحبت شد و گفت: در این بخش، بهترین و متعهد ترین متخصصان استان را بکار گرفته ایم.
دکتر نوری شادکام افزود: یک فوق تخصص شبکیه، 2 فوق تخصص جراحی نوزادان، سه فوق تخصص نوزادان، یک روانشناس، یک کار درمان، یک گفتار درمان، یک ادیومتر و سه پژوهشگر مشغول فعالیت هستند و در مواقع ضروری به بهترین متخصصان و فوق تخصصان برای ارائه خدمات درمانی دسترسی داریم.
همچنین حدود 40 پرستار آموزش دیده و مجرب، خدمات پرستاری به نوزادان ارائه می دهند.
*** بیم و امیدهای مادری که چهار فرزندش سقط شده!
این متخصص نوزادان تصریح کرد: مادری که چهار فرزندش سقط شده و حالا به امید این نوزادش در کنار او بی قراری می کند در اوج استرس و بیم و امید است.
*** تقبل اغلب هزینه ها توسط دولت و بیمه ها
وی با بیان اینکه هزینه بستری هر نوزاد نارس با نرخ آزاد در این بخش، روزانه 15میلیون ریال است اضافه کرد: هزینه های دریافتی از خانواده ها چنانچه زیر پوشش بیمه باشند بسیار اندک است و دولت و بیمه، اغلب هزینه ها را تقبل می کنند.
*** تخت به اندازه کافی وجود دارد
دکتر نوری شادکام گفت: کمبودی در زمینه تخت نیست و به اندازه پذیرش نوزادان نارس یا بدحال وجود دارد.
وی همچنین قسمت های مختلف این بخش را به ترتیب اتاق احیاء ، تعویض خون، ایزوله، هپیوترمی و لاین های نوزادان بسیار نارس، خیلی نارس، جراحی، نوزادان رسیده و نوزادان سطح 2 اعلام کرد.
*** 40 تا 50 درصد نوزادان بستری، غیر بومی هستند
رییس بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید صدوقی با بیان اینکه حدود 40 تا 50 درصد نوزادان بستری در این بخش، غیربومی هستند گفت: بیشتر آنها از استان های جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق به این مکان منتقل می شوند.
*** کنترل عفونت ها
وی اظهار داشت: یکی از پرستاران بخش، وظیفه کنترل عفونت را بر عهده دارد و بصورت دایم بر ضد عفونی وسایل و جلوگیری از عفونت توسط تجهیزات و یا افراد نظارت میکند.
وی یادآور شد: یکی از وظایف او آموزش به والدین و پرسنل در مورد راهکارهای کاهش عفونت است.
*** مرگ و میر نوزادان نارس در یزد، 4.5 در هر یکهزار نفر
این فوق تخصص نوزادان تصریح کرد: در حالیکه آمار مرگ و میر در میان نوزادان در کشور، 9.5 در یکهزار نفر است، این رقم در استان یزد 4.5 در هر یکهزار نفر است.
به گفته وی، وضعیت استان یزد در این زمینه، همانند کشورهای پیشرفته است.
وی تاکید کرد: دلیل فوت آن درصد اندک هم مشکلات مادر زادی، وزن بسیار کم یا مشکلات قلبی و عروقی است.
این پزشک فوق تخصص یادآور شد: تا قبل از راه اندازی این بخش، مرگ و میر نوزادان نارس در استان یزد، 8.5 در هر یکهزار نفر بود.
*** نوزاد نارس، بی دفاع ترین بیمار
رییس بخش معتقد است: نوزادان نارس، بی دفاع ترین بیماران هستند که در برابر دردناک ترین اقدامات درمانی هم واکنش قابل ملاحظه ای از خود بروز نمی دهند.
به گفته وی وظیفه ما در این بخش این است که به عواطف انها توجه کنیم و همه تلاش مان را انجام دهیم تا رشد و تکامل و آرامش مناسبی برای این آینده سازان کشور فراهم نماییم.
***فعالیت مرکز تحقیقات سلامت مادر و نوزاد
دکتر نوری شادکام به فعالیت مرکز تحقیقات سلامت مادر و نوزاد در کنار این بخش هم اشاره کرد و یادآور شد: در این مرکز آموزشی، درمان و تولید علم در کنار هم شکل گرفته و از تحقیقات انجام شده برای ارتقا و بهبود درمان نوزادان کمک گرفته می شود.
***
از رییس، پرستاران و مادران خداحافظی کردیم و آرام آرام، بخش را ترک کردیم اما یک سوال هنوز در ذهن ما باقی مانده بود و آن اینکه آیا برخی انسان ها می دانند از چی به همه چی و از کجا به اینجا می رسند که باز هم سرکشی می کنند، نافرمانی خدا می نمایند، حق را ناحق می کنند، ظلم و ستم در زمین روا می دارند و گردن کشی می کنند؟.
آیا می دانند گاهی این بشر دو پا وقت دنیا آمدن فقط نیم کیلو وزن دارد و موجودی ناتوان و بی رمق است اما وقتی قد می کشد و رشد می کند سالم زندگی کردن را فراموش می کند؟!.