بزرگنمايي:

یزد آنلاین - مسجد جامع کبیر یزد به قدری منحصر به فرد و بی‌بدیل است که هر سال گردشگران بسیار زیادی از نقاط مختلف دنیا به قصد بازدید از این شاهکار هنر معماری به ایران و استان یزد سفر می‌کنند.
  این مسجد جامع در قرن ششم هجری قمری و به دستور گرشاسب از نوادگان «علاء الدوله کالنجار» ساخته شد ولی بنای اصلی مسجد کنونی از آثار «سید رکن الدین محمد قاضی» است.
بنای این مسجد با عظمت قرنهاست که از فراسوی تاریخ تمدن این سرزمین می‌درخشد به نحوی که در کتب تاریخی یزد آمده است: «مسجد را بر جای آتشگاه ساسانی ساخته‌اند و سنگ بنای آن توسط علاء الدوله گرشاسب نهاده شده است.»
این مسجد به عنوان یکی از نمادهای ملی که از نخستین بناهای عظیم و پر قدمت کشور است به شمار می‌رود به نحوی که اصیل‌ترین بخش‌های هنر معماری بی‌نظیر ایرانی در گچ کاری‌، شبستان، صحن، گنبد، کاشی‌کاری و مناره های برافراشته آن جلوه‌گر است.
زیباترین بخش این بنا را می توان مجموعه ایوان و گنبدخانه و فضای پیرامون آن نام برد. نمای ایوان بلند با مجموعه‌ای از زیباترین تزئینات کاشی معرق و نقوش اسلیمی و گیاهی همچنین گره چینی پوشانده شده است.
این تزئینات با آجرهای ضربی و نقوش معلقی و کتیبه‌های کاشی معرق و کوفی بنایی، مجموعه‌ای بدیع و خیره‌کننده آفریده که تحسین هر بیننده‌ای را برمی‌انگیزد.
محراب اصلی یا محراب واقع در گنبدخانه،‌ مزین به انواع کاشی معرق و کتیبه و آجر ضربی است و بر دو کاشی ستاره‌ای شکل منصوب در آن، نام استادکار و تاریخ ساخت محراب نقش بسته است.
گنبد زیبای مسجد از نوع دو پوسته پیوسته بوده و بر آن، نقش گل صابونکی معقلی با ظرافت اجرا شده و بر ساقه آن عبارت «الملک الله» به خط کوفی تکرار شده است.
دو مناره مسجد که ارتقاع تقریبی آنها از کف تا نوک به بیش از 52 متر می‌رسد و گنبد مسجد که قطر آن حدود هشت متر است در دوره صفوی به بنا افزوده شده اما در سال 1313 هجری شمسی فرو ریخته و دوباره تجدید بنا شده است.
بلندای مناره‌ها و این که کاشی کاری منحصر به فردی حتی در اوج مناره‌ها انجام شده، تعجب همگان را بر می‌انگیزد زیرا این مناره‌ها هرچه به سمت بالا رفته باریک‌تر شده و این در حالی است که تنها یکی از آنها دارای پلکان است، از این رو ظرافت کاشی کاری در این ارتفاع به واقع قابل تحسین است.