بزرگنمايي:

خبریزد- اوج عزاداری مردم این شهرستان همانند بقیه مناطق استان یزد و کشور همراه با شور حسینی در روزهای تاسوعا ( نهم ) و عاشورا ( دهم) به اوج خود می رسد.
در این ایام پارچه های سیاه و کتیبه های عزا، زینت بخش مساجد و حسینیه هاست، زنگ تلفن های همراه با نوحه خوانی به صدا در می آید و برخی مردم خودروهای خود را مزین به اشعار عاشورا و سروده های حماسی کربلا می کنند.
بیشتر مردم در روز عاشورا با پای برهنه از محله ها و کوچه ها راهی تکایا می شوند و با نظم خاصی به طرف محلات دیگر حرکت می کنند .
عزاداری مردم در روز عاشورا همراه با زنجیرزنی، سینه زنی، تعزیه خوانی، حمل علم و بیرق هایی همراه است.
در این ایام حضور با شکوه جوانان و نوجوانان بسیار چشمگیر است و برخی با اینکه سن و سالی ندارند، چنان برای سرور شهیدان اشک ماتم می ریزنند، گویی اگر در حادثه عاشورا بودند، عاشقانه جان خود را در طبق اخلاص می گذاشتند و در رکاب اباعبدالله (ع) جان خود را نثار می کردند.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی ابرکوه  با اشاره به ویژگی های عزاداری مردم شهرستان در دهه اول محرم می گوید: آیینی با عنوان « آهنگ حماسی موسیقی محرم ابرکوه » با بیش از 200 سال سابقه به مناسبت محرم و با هدف هماهنگی هیات های سینه زنی و زنجیر زنی در فضای معنوی اجرا می شود که شور حال خاصی به سوگواری می بخشد.
حجت الاسلام سید کاظم دشت آبادی افزود: این موسیقی سنتی در ابرکوه به « طبل ، شیپور و سنج » معروف است .
وی ادامه داد: برای هماهنگی زنجیر زنان که در حسینه ها و مساجد عزاداری می کنند، این موسیقی با همکاری ده ها نفر از افراد خبره به سبک خاصی اجرا می شود.
این مسئول خاطرنشان کرد: زنجیر زنان در پایان مراسم و با گفتن حسین ، حسین، یا ابوالفضل و با نواخته آهنگ عزاداری می کنند.
همچنین مدیر پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی بافت تاریخی ابرکوه  گفت: نواختن موسیقی محرم در شهرستان های مختلف ایران با ابرکوه متفاوت است که به صورت حماسی نواخته می شود.
عباس قدیریان با اشاره به اصالت مذهبی و حماسی موسیقی ، اظهار داشت : این آهنگ در شورای ثبت کشور در 22 آذر ماه 1391 با شماره 699 در فهرست آثار معنوی و ناملموس ایران ثبت شد.
وی افزود: این آهنگ همراه با طبل، سنج و شیپور در مراسم زنجیر زنی نواخته می شود.
قدیریان با بیان اینکه می توان گفت، ریتم آهنگ ( طبل ، شیپور و سنج ) در کشور بی نظیر است، تاکید کرد: بزرگان شهرستان که در گذشته برای زیارت به کربلا رفته بودند ، در میان آهنگ هایی که به مناسبت سوگواری رواج داشت این سبک را الگوبرداری کردند که اکنون به عنوان فرهنگ بومی ابرکوه مطرح است .
مدیر پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی ابرکوه تاکید کرد: این نوع موسیقی بیشتر در محله « دربقلعه» سابقه تاریخی دارد.
وی یادآور شد: این آهنگ بیشتر در صبح عاشورا، برای تعزیه خوانی استفاده می شود و بیشتر هم حماسی است و با اجرای آن اشک بر گونه های پیر و جوان ، زن و مرد جاری و حادثه عاشورا را در اذهان تداعی می کند.
یکی از محققان ابرکوه هم  گفت: اجرا کنندگان این آهنگ به صورت موروثی این وظیفه را انجام می دهند.
وی اضافه کرد: آنها هنگام ورود به حسینیه ، یک ریتم و در زمان عزاداری دسته ها در خیابان ریتمی دیگر را اجرا می کنند و بیشتر یادآور ابعاد حماسی کربلا هستند.
حامد اکرمی افزود: در محرم طبالان در حسینه ها آماده می شوند تا در ایام عزاداری که روزهای ششم تا دهم به اوج خود می رسد ، برنامه اجرا کنند.
وی تصریح کرد: از میرزا عبدالغنی یکی از مجتهدان شهر که گفته شد در 14 علم اجتهاد داشت، یکی از آنها علوم آهنگ مذهبی بود که در آن تبحر داشت.
وی ادامه داد: از این عالم نقل شد، طبلی که امروزه در ابرکوه نواخته می شود، اغلب با آهنگ « مظلومم حسین، محرومم حسین » ، « یاحسین ، حسین حسین » در هنگام ورود طبالان همراه با هیات زنجیر زنی به تکایا « شاه حسین یا حسین شاه» که بیشتر در کوچه ها و زمان حرکت هیات زنجیر زنی همراه است، نواخته می شود .
این محقق تاکید کرد: حرفه طبلان، شیپورچی و سنج زنان در ابرکوه موروثی است که بیشتر در خانواده های فتح اله اسماعیل ، حسین فتح اله ، علی فتح اله ، شیرخوان فتح اله و غلامحسین محمدی پور دیده می شود.
همچنین خانواده های حسن کارگر ، زین العابدین عزیزی، محمد عزیزی و عباس عزیزی پناه ، علی عطوف و فردی بنام اسکندر از محله بازار که طبل بزرگی داشت و امروز به طبل اسکندر معروف است، این آهنگ را اجرا می کنند.
ابوالفضل نادعلی یکی از طبل زنان معروف اظهار داشت: در زمان های قدیم تمام شهر یک هیأت مذهبی داشت و مردم با حضور در محله درب قلعه که بیشترین جمعیت را داشت، هیأت راه اندازی می کردند.
وی افزود: در گذشته هنگامی که طبالان و زنجیرزنان به مکان روضه خوانی می رسند، هرگز قبل از اتمام عزداری وارد نمی شدند ، پس از اتمام روضه خوانی از سوی روحانی، زنجیرزنان و طبالان عزاداری را شروع و سپس وارد مجلس عزا می شدند.
نادعلی ادامه داد: ولی امروزه به علت جمعیت زیاد و برنامه های فشرده، کمتر شاهد رعایت این گونه مسائل هستیم.
شهرستان ابرکوه 70 هیات مذهبی شناسنامه دار و سازماندهی شده دارد که یکی از این هیات ها ویژه بانوان است .
مرکز شهرستان 53 هزار نفری ابرکوه در140 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.