خبر یزد

آخرين مطالب

حکیم یزدی؛ خالق منظومه‎ای گمشده در باب علم طب فرهنگي

حکیم یزدی؛ خالق منظومه‎ای گمشده در باب علم طب
  بزرگنمايي:

خبر یزد -  محقق و پروهشگر یزدی میرزا محمدعلی متخلص به «حکیم یزدی» که بعضاً با تخلص «قتیل» نیز از وی نام برده می‌شود را طبیبی حاذق و در عین حال شاعری سرشناس در یزدِ دوره ناصرالدین شاه قاجار نام می‌برد و می‌گوید: این طبیب خوش سلیقه‌ی یزد علاوه بر دیوان غزلیات، کتابی را در زمینه‌ مسائل علم طب و درمان به نظم و با عنوان «منظومه ناصری» سروده که اطلاعی در مورد مکان نگهداری آن در دست نیست.
«حسین مسرت» در گفت‌وگو با ایسنا یکی از مشاهیر استان را «میرزا محمدعلی حکیم یزدی» نام می‌برد و در مورد وی تصریح می‌کند: حاج میرزا «محمّدعلی» فرزند «میرزا عبدالوّهاب» و متخلّص به «حکیم» بود که در سال 1242 هجری قمری در یزد به دنیا آمد.
وی ادامه می‌دهد: میرزا محمدعلی به غیر از آن که طبیبی حاذق بود، شاعر سرشناسی در یزدِ دوره ناصرالدین شاه قاجار بود و به همین دلیل نیز اطللاعات کمی در مورد زندگی‌اش موجود است.
مسرت به نقل از وامق یزدی که از میرزا عبدالوّهاب پدر میرزا محمدعلی با لقب «علامه العلمایی، جالینوس الزمانی» یاد کرده است، می‌گوید: نسلاً بعد نسل، طبیب و طبیب‌زاده بوده‌اند.
وی خاطرنشان می‌کند: میرزا محمّدعلی که ابوالقاسم ملکی یزدی از او به عنوان «فقیه، عارف، ادیب و شاعر» یاد می‌کند، نخست تخلّص شاعری «قتیل» را داشت و وامق او را چنین توصیف می‌کند: «جوانی است مطبوع و شکیل و با حداثت سن، به غایت دانا و نبیل»؛ اما بعدها به واسطه‌ی اشتهار در طب به شیوه‌ی نیاکانش تخلّص «حکیم» را برمی‌گزیند و ملقب به «حکیم‌باشی» می‌گردد.
این محقق یزدی می‌گوید: وامق یزدی در مورد طبع شعر حکیم‌باشی می‌نویسد؛ «در غزل، پیرو سبک صائب تبریزی و کلیم کاشانی بوده است و به درج نمونه‌هایی از اشعار او در تذکره‌اش به نام میکده می‌پردازد.»
مسرت با اشاره به این که حکیم‌باشی از شاگردان یحیی مدرّس(فدایی یزدی) شاعر دوره قاجار یزد بوده است، اظهار می‌کند: دیوان غزلیّات او که به خط نسخ و نستعلیق زیبای خود اوست شامل نزدیک به 1500 بیت است که برگزیده غزلیّات و رباعیّات آن از سوی «محمود ملکی» در حدود سال 1356 هجری شمسی چاپ شده است.
به گفته این پژوهشگر حوزه‌ی فرهنگ و ادب، حکیم یزدی که از اطبّای خوش سلیقه‌ی این دیار بوده، کتابی هم در زمینه‌ی مسائل علم طب و درمان را به گونه‌ی منظوم سروده و به «منظومه‌ی ناصری» موسوم ساخته ولی عمرش به پایان رسیده لذا برادرش یعنی آقا میرزا جواد فیلسوف الحکما، آن را به پایان رسانده است.
وی متذکر می‌شود؛ چنانکه در تذکره‌ سخنوران یزد دیده می شود او غزلی به استقبال غزل ناصرالدّین شاه قاجار سروده و شاید به همین سبب، کتاب طبّ منظوم خود را به شیوه‌ی دیگر نویسندگان عصر ناصری، «منظومۀ ناصری» نام نهاده است ولی در دیباچۀ غزلیّات حکیم که بخشی از آن را «محمود ملکی» آورده، نامش بنا بر بیت زیر «طیب الاطبّا» است؛ «در این نسخه گل‌ها چو منظوم شد به طیب الاطبّا موسوم شد»
وی با بیان این اطلاعی در مورد مکان نگهداری این نسخه در دست نیست، اضافه می‌کند: البته وزیری می‌نویسد که نسخه مذکور نزد اولادش نگهداری می‌شود و چنان که از درون دیباچه‌ی غزلیّات حکیم برمی‌آید، نزد محمود ملکی یزدی بوده است.
مسرت در ادامه با بیان این که جامع‌ترین جایی که اشاره به زندگی، آثار و خاندان او دارد، دیباچه‌ی غزلیّات حکیم به کوشش «محمود ملکی یزدی» است، به نقل از آن می‌گوید: حکیم «علوم متداوله‌ عصری را در یزد تکمیل و به شغل طبابت که حرفه‌ی اجدادی او بوده، می‌ورزد و در سال 1262 قمری برای دیدن ممالک مختلفه به مسافرت پرداخته و در 1264 قمری از راه تهران به یزد مراجعت می‌کند. آنچه مسلم است شاه وقت [ناصرالدّین شاه قاجار] فریفته‌ی معلومات و دانش او شده و اصرار می‌ورزد که در تهران معظّم‌له را نگاه دارد، ولی به وطن مألوف مراجعت می‌کند و به امر طب و طبابت اشتغال می‌ورزد.»
وی با بیان این که حکیم در سال 1287 هجری قمری در یزد درمی‌گذرد، ابراز می‌کند: او دارای دو دختر و سه پسر بود که هر سه طبیب بودند؛ میرزا محمّد صادق طبیب که طبیب مقیم یزد بود، میرزا مرتضی حافظ الصحّۀ یزدی ملقب به مسیح الممالک و رئیس حفظ الصحّۀ یزد در زمان مظفرالدّین شاه قاجار، و نیز میرزا عبدالوّهاب ملکی یزدی معروف به ملک الاطبّاء که طبیب مقیم یزد و دارالشفای رضوی مشهد بود.
مسرت در پایان خاطرنشان می‌کند؛ حکیم یزدی همچنین جدّ میرزا محمّدعلی حافظ الصحّۀ یزدی رئیس کمیسیون حفظ الصحّۀ یزد، جدّ میرزا غلامحسین سلطان الحکما و جدّ دکتر محمد حافظی(درگذشت سوم شهریور 1339 شمسی) پزشک مقیم تهران و یزد که همگی از فرزندان میرزا مرتضی بودند و نیز جدّ دکتر میرزا ابوالفضل مسیح الممالک(کمال‌نیا)پزشک مقیم یزد و مشهد و دکتر محمّدعلی ملکی یزدی وزیر بهداری دولت دکتر محمّد مصدق در سال 1330شمسی از فرزندان میرزا عبدالوهاب بود.
 

لینک کوتاه:
https://www.khabareyazd.ir/Fa/News/627675/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پختن، سرنوشت شوم زمین و زمینیان؟

مسدود شدن شاهراه بدخشان - تخار

فعالیت بیش از 170 ماما در مراکز بهداشتی استان یزد

طرح ملی سواد آبی در یزد سه ساله شد

مناسبت روز/ یکشنبه، 16 اردیبهشت‌ماه

سند مجموعه سوارکاری یزد صادر شد

داستانک/قدرت تلقین

عکس‌های فضاپیمای «استارلاینر» در آستانه اولین پرواز سرنشین‌دار

مهلت ثبت نام نخستین المپیاد آموزش هنر یزد تمدید شد

لزوم تسریع در روند اجرای طرح‌های مجتمع فولاد بافق

اختصاص اولین حقوق به آزادی زندانیان غیر عمد

جزیره کیش میزبان ششمین نمایشگاه و کنفرانس بین المللی صنعت پخش ایران

نمایش انیمیشن فرار مرغی 2 ویژه مادران وکودکان

سخنان جالب نویسنده کتاب چرا تا به حال کسی این ها را به من نگفته بود؟

این ستاره‌ها گرسنه هستند!

دیدن و بوییدن غذا ممکن است به راه جدیدی برای درمان دیابت تبدیل شود

آغاز دوره آموزشی طرح ارتقای قاریان استان یزد

پیش بینی وزش باد به‌نسبت شدید تا شدید با احتمال گردوخاک در استان یزد

تشییع پیکر مطهر شهید گمنام در اشکذر - یزد

برگزاری دومین یادواره شهدای مهرجرد در میبد

پیش بینی وزش باد نسبت شدید در استان یزد

توسعه وکشت گیاهان دارویی کم آبخواه در میانکوه

با همه بارش‌ها، 22 استان هنوز دچار خشکسالی است

مناسبت روز/ یکشنبه، 16 اردیبهشت

پیش‌بینی وزش باد شدید با احتمال گردوخاک در استان یزد

اینفوگرافی/ آشنایی با شهری تاریخی به قدمت دایناسورها به بهانه روز مراغه

استان یزد رتبه اول افزایش بارندگی در سال زراعی جاری کشور شد

غم عشق لذت بخشه!

میدان مغناطیسی زمین 26 میلیون سال ناپدید شده بود

پیام قدردانی از حضور باشکوه مردم در مراسم تشییع و تدفین شهید گمنام

استقبال مردم مهریز از کشتی‌گیرقهرمان ایران

اختتامیه مسابقات هفت سنگ بانوان شهرستان بافق

رونمایی از پدیده کشتی یزد تا برق مدال برنز دختران دارت باز

ضرورت کمک به ساخت خانه ایثار و ساماندهی گلزار مطهر شهدا در مازندران

چون تیغ به دست آری مردم نتوان کشت

درمان بیماری کلیوی با سَم صدپایان!

اوقات شرعی یک شنبه 16 اردیبهشت در یزد

استقبال بیش از 59 هزار دانش آموز یزدی از طرح ملی نجات آب

حمل‌و‌نقل ریلی یزد قربانی درگیری‌های مسئولان

شاعری که براساس دانش ادبی شعر نسروده!

تصویر روز ناسا؛ تلسکوپ‌های کمکی زیر آسمان پرستاره جنوب

تصویر روز ناسا؛ پیش‌بینی وضع هوا در سیاره فراخورشیدی «اسطرلاب»

داستانک/ شک بیخود

باکتری‌ها برای ما رشته سیم رسانا می‌سازند

سوگ مردم استان یزد در محرم شهادت امام جعفر صادق (ع)+ فیلم

داستانک/ وصیت ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺮد ﺧﺴﯿﺲ

ترمیم سریع سوختگی با بانداژ ساخته‌شده از سیب، ذرت و سویا!

مدال برنز مسابقات آزاد دارت کارگران کشور بر گردن بانوی یزدی

فاجعه بزرگ در حمل و نقل ریلی استان یزد/ قطار سریع‌السیر یزد حذف شد

کاش پاسخ داشت این پرسش!