بزرگنمايي:

خبر یزد - یزد- سینه‌پهلو یا ذات‌الریه‌ که به آن پنومونی (Pneumonia) نیز می‌گویند، وضعیت التهابی ریه است که عمدتاً کیسه‌های میکروسکوپی هوا موسوم به آلوئول‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بیماری پنومونی معمولاً بر اثر عفونت ناشی از ویروس یا باکتری و گاهی نیز در اثر سایر میکرو ارگانیسم‌ها، برخی داروها و شرایط دیگر مانند بیماری خود ایمنی رخ می‌دهد.
در بیماری پنومونی، کیسه‌های هوایی متورم می‌شود و چون درون آن از مایعات پر می‌شود، در نتیجه اکسیژن رسانی کمتر شده و تبادلات گازی کاهش می‌یابد.
عفونت‌ ریه می‌تواند به عاملی بسیار خطرناک تبدیل شده و باعث مرگ انسان شود.
ریه از هزاران کیسه هوایی کوچک تشکیل شده که با انقباض و انبساط، هوا را به درون بدن کشانده و پس از دریافت اکسیژن، دی اکسید کربن را از بدن خارج می‌کند.
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، عفونت ریه در هر 20 ثانیه، جان یک نفر را می گیرد، همچنین پنومونی، کشنده‌ترین عفونت کودکان زیر پنج سال در جهان است؛ بر اساس اعلام WHO پنومونی در سال 2015 عامل مرگ حدود 920 هزار نفر کودک زیر پنج سال بوده است.
بیشترین میزان مرگ و میر این بیماری را کودکان زیر پنج سال، افراد مسن یا دچار مشکلات قلب و عروقی و مبتلایان به بیماری های مزمن ریوی، تشکیل می دهند.
طبق گفته پزشکان متخصص قسمت عمده ای از مرگ و میر حاصل از این بیماری قابل پیشگیری است و تشخیص و شناسایی زودهنگام در بیماری‌های عفونی ریوی می‌تواند منجر به نجات بیمار و جلوگیری از آسیب شدید ریوی شود.
بقای یک انسان به تنفس او وابسته است، آسیب دیدن ریه‌ها می‌تواند خطری جدی برای زندگی فرد باشد و از این رو هرگز نباید بیماری‌های ریوی را نادیده گرفت.
سازمان بهداشت جهانی از سال 2009، روز 12 نوامبر را روز جهانی پنومونی یا عفونت ریه نامگذاری کرد و این روز فرصت مناسبی برای آشنایی بیشتر مردم با عوارض و راههای پیشگیری از این بیماری است.
خبرنگار ایرنا به همین بهانه با تعدادی از متخصصان ریه و بیماری های داخلی گفت و گو کرده تا اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار جامعه قرار دهند تا مردم مخاطرات عفونت ریه را جدی بگیرند.
***عفونت ریه در میان کودکان و افراد مسن، شایع تر است
یک فوق تخصص ریه به ایرنا گفت: پنومونی یا عفونت ریه (سینه پهلو - ذات الریه) توسط انواع ویروس ها، باکتری ها و حتی قارچ ها ایجاد می شود.
دکتر فاطمه السادات قاسمی با بیان اینکه این بیماری در افراد زیر پنج سال و بالای 60 سال بیشتر مشاهده می شود افزود: همچنین در افراد دیابتی ،سیگاری، بیماری های قلبی و نقص ایمنی هم شایع تر است.
وی تصریح کرد: عامل ایجاد پنومونی یا عفونت ریه در فصول مختلف متفاوت است اما در فصول پاییز و زمستان با توجه به شیوع آنفلوانزا و اینکه می تواند ریه را هم درگیر کند احتمال شیوع پنومونی بیشتر است.
این فوق تخصص افزود: واکسیناسیون آنفلوانزا در افراد در معرض خطر می تواند کمک کننده باشد.
*** ضرورت شستن مداوم دست ها
وی با بیان اینکه برخی دستورالعمل تا حدود زیادی می تواند از ابتلا به پنومونی (عفونت ریه) پیشگیری کند اظهار داشت: شست و شوی مکرر دست ها، دوری گروه های خطر از افراد مبتلا به بیماری آنفلوانزا و استفاده از ماسک در پیشگیری از این بیماری، بسیار کمک کننده است.
دکتر قاسمی خاطرنشان کرد: رعایت بهداشت فردی و شناخت عوامل خطر و راه های پیشگیری به شناخت و درمان سریع این بیماری کمک فراوانی می کند، همچنین تشخیص زودرس بیماری می تواند هم از ایجاد عوارض پیشگیری کند و هم شانس سرایت به افراد دیگر را کاهش دهد.
***علائم پنومونی را بشناسید
قاسمی به علائم پنومونی (عفونت ریه) اشاره کرد و افزود: سرفه ، تب و لرز بیش از سه روز، تنگی نفس و درد قفسه سینه از عمده ترین نشانه های این نوع بیماری است که به این نشانه ها باید توجه کرد.
این پزشک متخصص با بیان اینکه سرفه ها می تواند خشک یا با خلط چرکی و حتی خونی همراه باشد تصریح کرد: مدت درمان بسته به نوع عفونت و پاسخ به دارو از یک هفته تا دو هفته متغیر است.
** 25 درصد مراجعان به اورژانس، بیماران ریوی هستند
یک متخصص بیماری های داخلی گفت: بطور متوسط حدود ٢٥ درصد از مراجعان سرپایی به کلینیک داخلی و بستری در اورژانس، بیماران ریوی هستند.
دکتر مریم دهقان افزود: تعداد مراجعین در فصول مختلف سال متفاوت خواهد بود بعنوان مثال بیشتر موارد تشدید بیماری و ابتلا به پنومونی در فصول سرد سال ایجاد می شود.
** پنومونی چیست؟
دکتر دهقان در ادامه در تعریف پنومونی اظهار داشت: پنومونی بیماری التهابی ریه است که در آن کیسه های هوایی (آلوئولها) متورم و پر از مایعات شده و در نتیجه اکسیژن رسانی و تبادلات گازی کاهش می یابد و اگر در اثر عوامل عفونی مانند باکتری، ویروس ، قارچ یا انگل ایجاد شود در اصطلاح عامه به آن سینه پهلو یا ذات الریه گفته می شود.
وی خاطر نشان کرد: البته قابل ذکر است که نوعی از التهاب ناشی از داروها و یا بیماریهای خود ایمنی نیز وجود دارد که به آن پنومونیت اطلاق می شود.
** شیوع پنومونی در اطفال و افراد مسن، بیشتر است
دکتر دهقان در ادامه گفت: پنومونی در هر سنی ممکن است ایجاد شود ولی میزان بروز آن در دو گروه سنی اطفال و افراد مسن، بیشتر است.
**علل و عوامل ایجاد پنومونی
این متخصص بیماری های داخلی در مورد علل و عوامل پنومونی هم یادآور شد: علل عفونی در ایجاد این بیماری دخیل هستند اما عواملی چون مصرف سیگار، دخانیات و الکل، آسم و بیماری های انسدادی و ساختمانی ریه ،سن بالا، ضعف سیستم ایمنی بدن در شرایطی مانند ایدز یا سرطان و مصرف مواد سرکوب کننده این سیستم مستعد افزایش این بیماری است.
به گفته وی همچنین دیابت و نارسایی کلیوی و یا قلبی، تشنج، مواجهات خاص مانند تماس با پرندگان، خرگوش، گربه و دام ه موثر است.
**شایع ترین علایم و نشانه ها
این متخصص داخلی گفت: تب در اکثر اوقات، خلط گاهی همراه با خون، تنگی نفس و درد قفسه سینه و در موارد شدید کاهش سطح هوشیاری از جمله علائم این بیماری است.
**درمان پنومونی
وی با بیان اینکه درمان پنومونی یا عفونت ریه بستگی به عامل ایجاد کننده این بیماری دارد گفت: به عنوان مثال در عفونت های باکتریال، آنتی بیوتیک مناسب با تجویز پزشک توصیه می شود و در تمام موارد در فرد مبتلا به پنومونی، استراحت کافی، مصرف مایعات و کنترل تب لازم است.
دکتر دهقان خاطر نشان کرد: درمان پنومونی بسیاری اوقات بصورت سرپایی انجام و در موارد شدید فرد در بخش بیمارستانی یا مراقبت های ویژه بستری می شود.
** راههای پیشگیری عفونت ریه
این متخصص داخلی ، ترک سیگار ، پرهیز از آلاینده های محیطی و دود حاصل از گرم کردن یا پخت و پز داخل خانه با چوب، تزریق واکسیناسیون مانند واکسن آنفلوانزا، پنوموکوک ، سیاه سرفه، آبله مرغان و سرخک را از جمله راههای پیشگیری از این بیماری بیان کرد.
وی اظهار داشت: اقدامات زیست محیطی و درمان بیماریهای زمینه ای و کنترل عوامل خطر، اجتناب از تماس مستقیم با ترشحات ریوی فرد مبتلا مثلا با استفاده از ماسک، رعایت بهداشت دست ها، مراقبت بهداشتی مناسب دهان و دندان و کنترل سایر عوامل مستعد کننده از دیگر راههای پیشگیری است.
وی افزود: قطعا آلودگی های محیطی و جوی، مشاغل و مواجهات شغلی خاص، کار در معادن، مصرف دخانیات و الکل در ایجاد بیماریهای ریوی دخیل هستند.
** سیگار، مهمترین عامل سرطان ریه است
دکتر دهقان با بیان اینکه مصرف سیگار موجب سرطان ریه می شود گفت: به همه افراد برای پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه توصیه می شود در قدم نخست از مصرف سیگار و هرگونه مواد مخدر خود داری کنند.
دکتر دهقان افزود: در مورد مشاغل پرخطر به حداقل رساندن تماس های شغلی و استنشاق مواد مضر با استفاده از ماسک حتما کمک شایانی در کاهش ابتلا به اینگونه بیماری خواهد کرد و در کنار موارد مذکور واکسیناسیون بموقع و مناسب و درمان سریع بیماری های زمینه ای نیز توصیه می شود.
***ترک سیگار، بعنوان مهم ترین عامل زمینه ساز
وی مهم ترین راههای پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه را ترک سیگار بعنوان مهم ترین عامل زمینه ساز، به حداقل رساندن مواجهات شغلی با استفاده از ماسک های تنفسی و درمان بموقع و مناسب بیماری های زمینه ای ریوی اعلام کرد.
*** ترزیق واکسن آنفلوانزا برای افراد در معرض خطر
وی ادامه داد: واکسیناسیون آنفلوانزا برای اکثر افراد با بیماری زمینه ای مزمن (از قبیل بیماران مبتلا به دیابت و نارسایی قلبی و کلیوی و ابتلا به نقص ایمنی) و نیز افراد مسن و خانم های باردار در فصل شیوع آنفلوآنزا توصیه می شود.
** عفونت ها با تغذیه، رابطه دو سویه دارند
یک متخصص تغذیه و رژیم درمانی هم گفت: عفونت ها با تغذیه یک رابطه دو سویه دارند به این معنی که اگر وضعیت تغذیه فرد مشکل پیدا کند امکان ابتلا به عفونت یا تشدید عفونت ها نیز وجود دارد.
دکتر حسن مظفری افزود: اگر فردی مبتلا به بیماری عفونی شود تبعاتی چون کم اشتهایی هم در پی دارد که این موجب مصرف انرژی زیاد در بدن می شود.
وی خاطرنشان کرد: به ازای هر درجه تب در فردی که عفونت دارد 13 درصد انرژی مورد نیاز فرد افزایش می یابد و از این رو نیاز است که فرد به موضوع تغذیه توجه جدی داشته باشد.
دکتر مظفری افزود: به دلیل تغذیه نامناسب، بدن به عفونت ها خوش آمد می گوید و از طرف دیگر اگر عفونت گسترش پیدا کند وضعیت تغذیه فرد هم با مشکل مواجه می شود.
وی یادآور شد: کسانی دچار عفونت می شوند باید به مراقبت و تغدیه خاص توجه داشته باشند.
مظفری اضافه کرد: برخی باورهای غلط در مورد بیماری های عفونی وجود دارد مبنی بر اینکه فرد باید غذا کم بخورد و استراحت کند درصورتیکه که زمانی عفونت رخ می دهد فرد باید غذاهای مقوی با توجه به عفونت خود مصرف کند تا با کمبود تعذیه ای روبرو نشود.
وی تصریح کرد: افراد مبتلا به عفونت ها باید در زمان بیماری مواد مغذی و مکمل های آن را دریافت کنند تا ضمن کاهش عفونت، زودتر بهبود یابند.
***
بخش قابل توجهی از جامعه ما بسیاری از بیماری ها را جدی نمی گیرند و از کنار آن بی تفاوت می گذرند بویژه بیمارهایی همچون عفونت های ریه که می تواند در صورت عدم رسیدگی به موقع، منجر به عفونت های شدید و حتی مرگ شود.
ضروری است بخش بهداشت و درمان جامعه هم حضور پر رنگ تری در این زمینه داشته باشد و با ارائه آموزش های لازم، شهروندان و بخصوص آنهایی که مدام با آلاینده ها درگیر هستند را با خطرات ناشی از بیماری های ریوی بیشتر آشنا سازد.
داشتن جامعه سالم و به دور از بیماری ها، آرزویی دست نیافتنی نیست اگر بهداشت و درمان را جدی بگیریم و پیشگیری را در اولویت برنامه های روزمره رندگی خود قرار دهیم.
2088/ 6197
گزارش از کبری دانشی و محمدحسین فلاح