بزرگنمايي:

خبر یزد - یزد ـ کشت زعفران تا همین 10 سال پیش در یزد مرسوم نبود اما مردان و زنان پرتلاش این دیار در طول تنها یک دهه، گوی سبقت زعفران‌کاری را از صاحب‌نامان این عرصه ربوده‌اند.

خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها ـ نیره شفیعی‌پور: زعفران که به دلیل خواص بسیار و قیمت بالا به طلای سرخ مشهور است، امیدی تازه در دل کشاورزانی که در دل کویر یزد شاهد از دست رفتن مزارع خود به دنبال خشکسالی‌های پی‌درپی هستند، ایجاد کرده است.
وقتی خشکسالی‌ها بالا گرفت و دیگر توان و تلاش و تجربه هم نتوانست مزارع و باغ‌های کشاورزان یزدی را نجات دهد، به سمت گیاهان کم‌آبخواهی رفتند که بتواند ظرف چند سال، خسارت‌های جدی وارد شده به کشاورزی آنها را جبران کند.
زعفران گران‌ترین ادویه دنیا بعد از وانیل
در این بین قرعه به نام زعفران افتاد، گیاهی که بعد از وانیل، گران‌ترین ادویه دنیاست و استان‌های بزرگی همچون خراسان‌های سه‌گانه سردمدار کشت و تولید آن بودند.

این گیاه ابتدا در بهاباد سپس در بافق و ابرکوه کشت شد و بعد از نتایج خوبی که به دست آمد، سایر شهرستان‌ها از جمله مهریز و یزد نیز به کشت آن روی آوردند و امروز بعد از گذشت یک دهه از آغاز زعفران‌کاری در یزد، این استان رتبه هفتم در تولید زعفران کشور را دارد.
کیفیت زعفران یزد حرف اول را در کشور می‌زند
به گفته برخی کارشناسان کشاورزی، گرچه یزد در زمینه تولید زعفران در جایگاه هفتم کشور ایستاده و فاصله آن با استان‌های پیشگام‌تر چندان نیست، اما کیفیت زعفران تولیدی در یزد به واسطه شرایط آب و هوایی این استان، حرف اول را در کشور می‌زند.
میزان برداشت این محصول نیز هر سال از سال قبل بیشتر می‌شود زیرا بر اساس برنامه ریزی که توسط جهاد کشاورزی انجام شده، هر سال 50 هکتار به سطح زیر کشت زعفران در این استان افزوده می‌شود.
یزدی‌ها که همواره به دنبال ایجاد راه‌های جدید برای به دست آوردن نتیجه بهتر هستند، این بار با توجه به شرایط آبی و خاکی استان، دست به کاشت زعفران بدون نیاز به آب و خاک زده‌اند.
کاشت بدون آب و خاک زعفران در 100 متر به اندازه یک هکتار
در این روش که دیگر حتما نیاز به داشتن زمین کشاورزی و سایر تجهیزات و امکانات نیست، حتی معلم‌های بازنشسته و جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاهی نیز ورود کرده‌اند و اغلب آنها در یک فضای 100 متری با ایجاد طبقه‌های چوبی، پیازهای زعفران را به جای خاک، در هوای باز و روی سطوحی از چوب به گل نشانده‌اند.
یکی از افرادی که تقریبا می‌توان گفت برای اولین بار این نوع کشت را انجام داده است، به خبرنگار مهر گفت: در یک فضای 100 متری که در آن طبقه‌های چوبی ایجاد کرده‌ام، 65 کیلوگرم پیاز زعفران کشت کرده‌ام.

محمد حامدی‌نسب که یک فرهنگی بازنشسته است، افزود: در 100 متر فضا، به اندازه یک هکتار زعفران به روش هواکشت (آیروپونیک) کشت کرده‌ام که خوشبختانه نتیجه قابل قبولی نیز به دست آورده‌ام.
وی نیاز به میزان آب کمتر و فضای کمتر، کیفیت بهتر نسبت به زعفران سنتی، اشتغالزایی بالاتر و ... را از مزایای کشت این نوع زعفران اعلام کرد.
حامدی‌نسب خاطرنشان کرد: علاقمندان به روش کشت می‌توانند در دوره‌های آموزشی که توسط جهاد کشاورزی و فنی و حرفه‌ای برگزار می‌شود، شرکت کرده و نسبت به دریافت مجوز این نوع کشت، اقدام کنند.
این روش به طور قطع می‌تواند یزد را طی چند سال به جایگاه خوبی در زمینه تولید زعفران و ارتقاء رتبه آن در سطح کشور برساند.
420 هکتار از مزارع یزد زیر کشت طلای سرخ
کشت سنتی گیاه زعفران نیز از وضعیت خوبی برخوردار است و به نحوی که در حال حاضر 420 هکتار از مزارع استان یزد زیر کشت زعفران قرار گرفته و سال گذشته 1500 کیلوگرم زعفران از این سطح زیرکشت برداشت شد.
رئیس جهاد کشاورزی استان یزد در مورد کشت سنتی زعفران در استان اظهار داشت: یزد در حال حاضر هفتمین تولیدکننده زعفران در کشور است و عملکرد این محصول در هر هکتار 4.5 کیلوگرم است.

سیدجمال سجادی‌پور با بیان اینکه در حال حاضر 4 هزار کشاورز در سطح استان یزد به کشت گیاه زعفران مشغول هستند، بیان کرد: در حال حاضر بیشترین سطح زیرکشت زعفران در استان یزد مربوط بهاباد است به نحوی که 300 هکتار از اراضی این شهرستان به کشت زعفران اختصاص یافته است.
وی یادآور شد: پس از بهاباد، شهرستان‌های بافق، ابرکوه، مهریز و یزد رتبه‌های بعدی در زمینه سطح زیرکشت پیاز زعفران را دارند.
کشت زعفران رونق را به زندگی کشاورزان بهاباد بازگرداند
سجادی‌پور در مورد مزایای کشت زعفران در استان یزد خاطرنشان کرد: با توجه به خشکسالی‌هایی که کشاورزی استان یزد را به شدت دچار مشکل کرد، زعفران به عنوان گیاهی کم‌آبخواه می‌تواند رونق را به زندگی کشاورزان بازگرداند.
وی عنوان کرد: این گیاه در مجموع به سه دوره آبیاری نیاز دارد که یک دوره قبل از برداشت در اواسط مهرماه، یک دوره بعد از برداشت یعنی اواسط آذرماه و یک دوره نیز در اواخر اسفندماه که در صورت بارندگی که در این زمان‌ها احتمال آن بسیار است، نیاز به آبیاری نیز برطرف می‌شود.
سجادی‌پور تصریح کرد: از آنجا که گیاه زعفران در دوره محصول‌دهی سرمای هوا تا منفی 40 درجه و گرمای تا 20 درجه را تحمل خواهد کرد، افزود: این گیاه به لحاظ شرایط جوی نیز با اقلیم استان یزد سازگار است.
خودکفایی در تولید پیاز زعفران بعد از چند دوره کاشت
اما گذشته از اینها، کشت گیاه زعفران مقرون به صرفه‌ نیز هست زیرا هم به کارگر کمتری نیاز دارد و هم پیاز آن با یک بار خریداری برای 9 سال، زعفران می‌دهد به این معنا که پیاز زعفران بین هشت تا 9 سال عمر می‌کند و پیازهایی که در هر هکتار کشت می‌شوند، بعد از شش سال 15 تن به میزان آنها افزوده می‌شود که از این طریق، کشاورز بعد از چند دوره کشت، از خرید پیاز نیز بی‌نیاز می‌شود.

کشت این گیاه در وسعت کم مقرون به‌صرفه‌تر است زیرا برداشت محصول طی چهار روز با حدود چهار یا پنج کارگر به پایان می‌رسد بنابراین قیمت تمام شده زعفران برای کشاورز بسیار کمتر خواهد بود.
در کشت‌های بدون آب و خاک نیز این شرایط بهبود می‌یابد زیرا تعداد کارگران مورد نیاز برای برداشت محصول از هر هکتار به دو نفر می‌رسد و این یعنی سود بیشتری برای سرمایه‌گذار باقی‌ می‌ماند.
به طور قطع آموزش، توزیع پیاز مرغوب و اصلاح شده، مراجعه مداوم کارشناسان به مزارع و آبیاری به موقع می‌تواند در افزایش عملکرد محصول زعفران نیز مؤثر باشد و کشاورز را با شرایط بسیار بهتری مواجه کند.
بسته‌بندی زعفران لنگ می‌زند
اما یکی از نقایصی که در عرضه این محصول وجود دارد، بسته‌بندی‌های نامناسب است و این امر سبب شده زعفران‌کاران محصول خود را به صورت عمده به استان‌هایی بفروشند که از صنعت بسته‌بندی مناسبی برخوردارند و این امر سبب شده بخشی از سود کشاورزان به جیب سرمایه‌گذاران سایر استان‌ها برود.
شایسته است جهاد کشاورزی که برای ایجاد پژوهشکده زعفران برنامه‌هایی در دست اقدام دارد، برای ایجاد صنعت بسته‌بندی زعفران نیز به دنبال جذب سرمایه‌گذار و حمایت‌های لازم از آن باشد.