بزرگنمايي:
شهرستان ميبد سابقه‌اي طولاني و کهن در توليد زيلو و ظروف سفالي دارد و حتي در اقصي نقاط کشور و دنيا، زيلو را با نام ميبد مي‌شناسند.
وجود کارگاه‌هاي بزرگ امروزي و کارگاه‌هاي خانگي گذشته، اين هنر را در ميبد رواج داده به شکلي که پيش از اين از هر کوي و برزني، صداي بافت زيلو در کارگاه‌هاي خانگي در کوچه‌ها طنين‌انداز بود.
در آن زمان زيلوها بيشتر مورد استفاده خود مردم و در مساجد، حسينيه‌ها، تکايا و حتي خانه‌ها از زيلو استفاده مي‌شد و هنوز اقبال چنداني از سوي گردشگران داخلي و خارجي به اين هنر ارزشمند وجود نداشت.
ميبد در زمينه ظروف سفالي و سراميکي نيز همين جايگاه را دارد و هرچه کارگاه‌هاي زيلوبافي در طول سال‌هاي گذشته کاهش يافته است، تعداد کارگاه‌هاي ساخت ظروف سفالي افزايش يافته و اين هنر صنعت هر روز در حال توسعه است.
در طول ساليان گذشته، بارها و بارها جلسات متعددي با کارشناسان و هنرمندان و مسئولان ميبد براي پيدا کردن راهکاري به منظور رونق بخشيدن به صنايع دستي ميبد برگزار شده و در هر مقطع، موضوعي مورد توجه قرار گرفت تا سفال و زيلو بتواند از رکود خارج شود.
گاهي تنوع رنگ و طرح و نقش و گاهي به روز شدن کارگاه‌ها مدنظر قرار گرفت و البته تاکيد در اين زمينه‌ها و ايجاد تنوع، هم در زمينه زيلو و هم در زمينه ظروف سفالي، توانست وضعيت آن را تا حد زيادي بهبود ببخشد.
وقتي صنعت بسته‌بندي به زيلو جاني دوباره داد
يکي از زيلوبافان شهرستان ميبد در اين زمينه اظهار داشت: زيلو زماني رونق بسيار خوبي داشت اما در مقطعي با رکود بسيار زيادي مواجه شد تا جايي که بيش از 70 درصد کارگاه‌هاي زيلوبافي در سطح شهر جمع‌آوري شد و هنرمندان زيلوباف به مشاغل ديگر روي آوردند.
محمدرضا زارع عنوان کرد: در گذشته زيلوها اغلب در سايزهاي بزرگ و با يک يا دو رنگ و سه يا چهار طرح خاص بافته مي‌شدند اما با تغييراتي که حاصل شد، وضعيت زيلو رو به بهبود رفت.
وي تاکيد کرد: سايزهاي کوچک زيلو به سرعت در بازار به ويژه در ميان دوستداران صنايع دستي و گردشگران داخلي و خارجي جاي خود را باز کرد و تنوع رنگ و طرح نيز توانست به رونق اين هنر کمک کند.
اين هنرمند زيلوباف عنوان کرد: زيلوهاي بزرگ ديگر اغلب براي مساجد و حسينيه‌ها بافته مي‌شود اما سايزهاي کوچک آن بيشتر مورد استقبال مردم است و از آن در زمينه‌هاي مختلف استفاده مي‌کنند.
تنوع در رنگ و طرح زيلو در کنار بسته‌بندي گردشگران را به سمت اين هنر جذب کرد
زارع خاطرنشان کرد: بسياري از زيلوهاي سايز سجاده‌اي براي استفاده به عنوان سجاده، ديوارکوب، روي صندلي اداري و صندلي ماشين و ... مورد استفاده قرار مي‌گيرد و رنگ‌هاي نسبتا متنوع‌تر نسبت به گذشته که بيشتر به آبي يا سبز منحصر مي‌شد و اکنون به بيش از 10 رنگ تنوع يافته، سبب رونق بازار زيلو شده است.
وي عنوان کرد: مدتي بعد، جاي خالي بسته‌بندي‌هاي شيک و به اصطلاح جمع و جور در زيلوبافي بسيار خالي بود اما مدتي است که اين بخش نيز روند توسعه‌اي بسيار خوبي يافته و سبب شده زيلو اکنون حتي به کشورهاي اروپايي توسط گردشگران صادر شود.
زارع خاطرنشان کرد: زيلوها در بسته‌هاي صادراتي و بازار داخلي بسته‌بندي مي‌شوند و برخي از کارگاه‌هاي زيلوبافي تنها از يک کاور زيپ‌دار پارچه‌اي با رويه سلفوني استفاده مي‌کنند و برخي کارگاه‌هاي ديگر به اصطلاح بسته‌هاي صادراتي را مورد استفاده قرار مي‌دهند.
وي عنوان کرد: اين بسته‌ها اغلب در يک جعبه مقوايي با نمايان کردن طرحي کوچک از زيلو طراحي شده و اين بسته دوباره براي سهولت در حمل و نقل در داخل يک کاور پارچه‌اي دسته‌دار و زيپ‌دار بسته‌بندي مي‌شود.
هنرمندان زيلوباف تنوع رنگ و طرح و بسته‌بندي مناسب را عامل رونق زيلو مي‌دانند
زارع تاکيد کرد: اين بسته‌بندي بسيار مورد توجه قرار گرفته و حتي طي چند سال اخير، عده زيادي به خاطر بهره‌مندي زيلوها از بسته‌بندي‌هاي شيک، از آن به عنوان هديه در مناسبت‌هاي مختلف استفاده مي‌کنند.
تعداد ديگري از هنرمندان زيلوباف شهرستان ميبد نيز بسته‌بندي‌هاي مناسب، کوچک و زيبا را عامل رونق زيلو دانسته‌اند و از آن به عنوان ناجي زيلو ياد مي‌کنند.
با وجود اينکه زيلو وضعيت خوبي نسبت به گذشته پيدا کرده است، اما هنوز سفال ميبد از نبود صنايع بسته‌بندي رنج مي‌برند و عده زيادي از گردشگران به رغم اينکه علاقمند به ظروف سفالي و طرحها و نقش‌هاي منحصر به فرد هنرمندان ميبد هستند، براي حمل آن دچار مشکل هستند و اين امر سبب مي‌شود بسياري از گردشگران از خريد آن صرف‌نظر کنند.
اکنون با وجود اينکه سفال ميبد نسبت به گذشته بسيار متنوع شده و هم در استفاده از رنگ‌ها و هم طرحها تقريبا به روز شده است، اما هنوز يک جاي کار مي‌لنگد.
گردشگران به خاطر بسته‌بندي‌هاي نامناسب از خريد سفال صرف‌نظر مي‌کنند
از آنجا که سفال شکننده است، در بسياري از موارد، خريد آن براي گردشگران زحمت و حتي دردسر است زيرا نگهداري از آن بدون بسته‌بندي مناسب، زحمتي مضاعف را مي‌طلبد.
اکنون بسياري از کارگاه‌هاي سفال ميبد، ظروف خود را در روزنامه مي‌پيچند و آن را در انواع کارتن‌هاي چيپس و پفک و بيسکويت بسته‌بندي مي‌کنند يا در حالت بهتر، کارتن‌هاي سفيد بدون رنگ و طرح و آرم براي اين منظور در نظر گرفته مي‌شود که اين کارتن‌ها براي ظرف خاصي نيست و هر ظرفي را مي‌توان با روزنامه پيچ کردن داخل آن قرار داد.
در برخي کارگاه‌هاي ديگر نيز که تعداد آنها بسيار انگشت‌شمار است، براي برخي از ظروف بزرگ، بسته‌بندي‌هايي منحصر به خود ظرف در نظر گرفته شده که آن هم از زيبايي و جذابيت لازم برخوردار نيست.
دير يکي از کارگاه‌هاي بزرگ سفال در شهرستان ميبد در اين زمينه گفت: چون سايز، طرح و شکل توليدات ما بسيار متنوع است، توليد کارتن براي بسته‌بندي انحصاري هر يک از آنها مقرون به صرفه نيست.
غلامرضا حائري بيان کرد: چند مدل از ظروف اکنون داراي بسته‌بندي منحصر به خود هستند و حتي شکل ظرف و طرح و رنگ آن نيز بر روي بسته‌بندي‌ها مشخص شده اما به نظر مي‌رسد هنوز اين بسته‌بندي‌ها نيز نتوانسته نظر مشتريان را جلب کند.
سفالگران آماده ايجاد تحول در صنعت بسته‌بندي
وي عنوان کرد: طرح‌هاي در نظر گرفته شده ساده است و براي کارگاه‌دار مقرون به صرفه نيست از جنس درجه يک براي تهيه کارتن و يا طراحي روي آن استفاده کند.
حائري بيان کرد: اما در عين حال خودمان نيز معتقد هستيم اگر بسته‌بندي‌ها مناسب‌تر شود، به طور قطع بازار بهتري به ويژه در ميان گردشگران خارجي پيدا خواهيم کرد زيرا آنها توجه بسيار زيادي به بسته‌بندي نشان مي‌دهند.
وي پيشنهاد داد: اداره ميراث فرهنگي و صنايع دستي و گردشگري، با هماهنگي با کليه واحدهاي توليد ظروف سفالي، يک کارگاه توليد کارتن و بسته‌بندي‌هاي مناسب راه بيندازد و از طراحان خبره در اين زمينه استفاده کند و اصلا شايد خود کارگاه‌داران نيز از اين قضيه استقبال کرده و در اين زمينه سرمايه‌گذاري کنند.
حائري با اشاره به اينکه زيلوي ميبد با تغييراتي در اندازه زيلو و تنوع در رنگ و نقش، با يک بسته بندي مناسب به بازارهاي جهاني راه يافت، تصريح کرد: به طور قطع سفال ميبد نيز مي‌تواند چنين جايگاهي پيدا کند اما بايد يک وحدت رويه در اين زمينه در ميان کارگاه‌داران ايجاد شود زيرا همواره گفته‌اند يک دست صدا ندارد.
وي افزود: راه‌اندازي صنعت بسته‌بندي براي يک کارگاه مقرون به صرفه نيست اما اگر همه کارگاه‌داران همکاري کنند، در اين زمينه مي‌توانيم به موفقيت‌هاي خوبي دست پيدا کنيم.
به نظر مي‌رسد توليدکنندگان سفال يک آمادگي ضمني در زمينه بهبود وضعيت بسته‌بندي داشته باشند و معاونت صنايع دستي با يک برنامه‌ريزي و جمع‌بندي نظرات هنرمندان اين عرصه، مي‌تواند روزهاي خوبي را براي سفال ميبد رقم بزند و رونق را دوباره به اين بازار بازگرداند.