بزرگنمايي:

خبریزد- "سیدمحمد بطحایی" روز سه شنبه در آیین افتتاحیه همایش بین المللی "مدرسه ایرانی ـ معماری ایرانی" در یزد افزود: ظرافت ها در عوامل موثر یادگیری، مورد غفلت قرار گرفته که یکی از مهمترین آنها توجه به تاثیرات مثبت فضاهای آموزشی است.
وی خاطرنشان کرد: باید باور کنیم که فضای آموزشی ما یک معلم است که بر یاددهی و یادگیری بچه ها اثرگذار است اما بسیار از آن غافل بوده ایم.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: فضاهای آموزشی، امروز کارکرد یک معلم را در یاددهی و یادگیری دارد اما اثرگذاری آن در فرآیند یادگیری مورد غفلت قرار گرفته است.

*** یادگیری بدون پایداری و ثبات، چالش فعلی آموزش و پرورش
وی اظهار داشت: دنیای امروز بسیاری از مولفه ها و مفاهیمش با گذشته تفاوت داشته و محیط های آموزشی از این قاعده مستثنی نبوده و تعریف و کارکرد آن با گذشته بسیار متفاوت شده است.
بطحایی افزود: محیط آموزشی امروز معنایی بسیار معنایی فراتر از گذشته دارد و امروز این محیط ها فاقد حد و حصر برای کنترل و مدیریت هستند و مدرسه به عنوان یک محیط رسمی آموزشی متاثر از این تاثیرات بوده است.
وی خاطرنشان کرد: تغییرات نسبتا پایدار در نگرش و رفتار یادگیرنده اتفاق افتاده که این تغییرات در فضای آموزشی نیز اثرگذار بوده است، پایداری در این تغییر یکی از ویژگی های مهم یادگیری است اگر یادگیری اتفاق بیفتد اما از پایداری و ثبات برخوردار نباشد، اطلاق یادگیری بر آن موضوعیت ندارد و این یکی از چالش های امروز آموزش و پرورش ما همین است.
وی عنوان کرد: بخشی از فعالیت هایی که در مدارس انجام می شود، منجر به تغییرات نسبتا پایدار نمی شود حتی اگر کارنامه های موفقی نیز به دانش آموزان بدهیم و آنها با نمرات خوبی فارغ التحصیل شوند.
بطحایی بیان کرد: مدرسه مرکب از اجزا و ارکانی است که این اجزا در کنار یکدیگر محیط یادگیری امروز را می سازند یعنی محیطی که بچه ها در این محیط یادگیری در آنها اتفاق می افتد که البته سهم هر یک از این عوامل متفاوت است.

*** فضا و تجهیزات آموزشی باید مدام واکاوی شوند
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: اگر فضای آموزشی نیاز به توجه دارد یکی از ضرورت های آن این است که این فضا تاثیر شگرفی در یادگیری دارد و تجهیزات آموزشی و فضای آموزشی ما باید به طور مرتب مورد واکاوی قرار گیرند و به روز شوند.
بطحایی یادآور شد: در کشور ما به ویژه بعد از اسلام، سیر تغییر مدارس بسیار رو به جلو و پیشرفت بوده و تغییرات بزرگی در آن حاصل شده و در گذشته حتی مسجد و مدرسه یکی بودند اما بعدها به تدریج مدارس جدا شدند اما در کنار مساجد همچنان یک مجموعه را تشکیل می دادند.
وی اظهار داشت: بعد از آن در دوره دیگری، مدرسه به تدریج با الهام گرفتن از کاروانسراها، حجره حجره شدند و پس از آن حجره ها جدا شدند و مکتبخانه ها شکل گرفتند و بعد از آن مکتبخانه ها در کنار یکدیگر قرار گرفتند و مجموعه ای از آنها، کلاسهای مدرسه را تشکیل دادند.
بطحایی خاطرنشان کرد: این سیر نشان می دهد که مدارس از ابتدا ویژگی های منحصر به فردی داشته اند که در این سیر بخشی از این ویژگی ها یا از بین رفت یا تغییر کرد.

*** موزائیک و آسفالت، جایگزین حوض و باغچه شده است
وی افزود: زمانی که مسجد و مدرسه یکی بودند، وجود این محراب، سمت و سوی تعلیم و تربیت را دائم به سمت یادگیری بر مبنای روح معنوی هدایت می کرد و آنچه امروز بیش از همه در مدارس به آن نیاز داریم که در مدارس گذشته وجود داشت، نمادها و نشانه های خلقت است مثل حوض و باغچه که امروز جای خود را به موزاییک و آسفالت داده است.
بطحایی اظهار داشت: وسعت فضای آموزشی نیز امروز با گذشته بسیار متفاوت است به نحوی که در گذشته به لحاظ نوع معماری گذشته، آرامشی خاص در فضاهای آموزشی حاکم بود و برخی ویژگی ها نیز به نوعی الهام بخش معنویت در یادگیری بود و توجه به معبود در حین یادگیری به طور دائم تلقین می شد.
وی افزود: فضاهای آموزشی امروز یک فضای کالبدی نیست، فضای آموزشی امروز دارای یک روح است و به همین دلیل است که به شدت و سرعت در یادگیری بچه ها تاثیرگذار است، فضای آموزشی امروز خود، یک معلم است.

*** تاثیر المان های فضای آموزشی بر یادگیری
بطحایی عنوان کرد: المان های مختلفی که در فضاهای آموزشی به کار گرفته می شود، هر کدام خود می توانند در یادگیری تاثیرگذار باشد که این تاثیر می تواند مثبت یا منفی باشد، آثار تربیتی که فضاهای آموزشی امروز در فرآیند یادگیری بچه ها بر جای می گذارند، کمتر از تاثیر نیروی انسانی نیست.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: اگر چیدمان، المان ها، رنگ ها و... مورد بی توجهی کارشناسان قرار گیرد، به طور قطع تاثیر مثبتی بر روند یادگیری نخواهد داشت.

***مفاهیم دروس بر اساس مهارتهای زندگی تدوین شده است
وی تاکید کرد: از مدرسه توقع داریم بچه هایی که از مدرسه فارغ التحصیل می شوند، آماده زندگی باشند و احتیاجات زندگی روزمره خود را در زندگی تمرین کرده باشند و در مدرسه مدیریت خشم، مشارکت و احساس مسئولیت در مسائل اجتماعی و خانوادگی، رسیدگی به دیگران و صدها مهارت و مسئولیت پذیری و هدف تربیتی دیگر را فرا گرفته باشند.
بطحایی با اشاره به اینکه البته مفاهیم کتب درسی با تکیه بر این مهارت ها تدوین شده است، خاطرنشان کرد: یادگیری به معنای تغییر در رفتار که نسبتا پایدار باشد، اتفاق نمی افتد به نحوی که دانش آموز نمره 20 می گیرد اما وقتی در صحنه عمل زندگی قرار می گیرند، گویی این نمرات 20 را قبلا هرگز نداشته اند و مدل رفتار آنها با آنچه آموزش دیده اند کاملا متفاوت است و این یعنی یادگیری اتفاق نیفتاده است.
وی با بیان اینکه ظرافت ها در عوامل موثر یادگیری، مورد غفلت قرار گرفته و یکی از مهمترین این عوامل، فضاهای آموزشی است گفت: باید باور کنیم که فضای آموزشی ما یک معلم است که بر یاددهی و یادگیری بچه ها اثرگذار است اما بسیار از آن غافل بوده ایم.

*** فضای آموزشی نباید خشونت و افسردگی را القا کند
وزیر آموزش و پرورش در ادامه گفت: امروز ساختمان های اداری مجلل و شیکی در کشور مشاهده می شود که در کنار آنها مدرسه ای کوچک و بسیار فشرده مانند یک دخمه قرار گرفته است.
بطحایی افزود: باید توجه داشت افرادی که با بهترین نمرات از این مدارس فارغ التحصیل می شوند در آینده و زندگی مشترک خود با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد بطوری که در کوچکترین مساله با همسر خود باید پله های دادگستری را طی کنند؛ این افراد در حل کوچکترین مساله ساده در زندگی فردی و اجتماعی خود بر نمی آیند.
وی اظهارداشت: فضای آموزشی خانه دوم دانش آموزان است و باید به نوعی باشد که در این مدارس ترکیب رنگها، چیدمان نور و المان های به کار گرفته شده نشان از سر زندگی و امید باشد، نه اینکه خشونت و افسردی را القا کند.

*** سواد حرکتی با نمره 20 محقق نمی شود
وی ادامه داد: امروز به دلیل کم بودن سرویس های بهداشتی در مدارس، دانش آموزان در زنگ تفریح با عجله خود را به این سرویس ها می رسانند یا مجبورند خودشان را تا ساعت بعدی کلاس نگه دارند.
وی اضافه کرد: سواد حرکتی یکی از مهمترین الزامات تربیت و مورد تاکید وزارت آموزش پرورش است و این مهم در برهه کنونی با پشت نیمکت نشستن، حفظ کتاب و گرفتن نمره 20 محقق نمی شود.
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه یکی از چالش های امروز در مدارس محرومیت به خصوص در مدارس دخترانه است، گفت: در معماری شهرسازی 20 سال اخیر تغییراتی رخ داده که خانه های یک طبقه به برج های بسیار بزرگ تبدیل و موجب شده که دانش آموزان نتوانند در حیاط مدرسه تحرک داشته باشند؛ حتی امکان دنبال هم دویدن هم برای آنها نیست.
بطحایی افزود: باید با تامین منابع، سالنهای سرپوشیده ای را برای اینگونه مدارس احداث کنیم تا ثبات حرکتی در این مدارس تمرین شود.
وی ادامه داد: امروز واحدهای آموزشی باید به اتاق نقاشی، بازی و یادگیری مجهز شوند که در وزارت آموزش و پرورش به شدت به دنبال این موضوع هستیم.

*** قدم های خوبی در سال های گذشته برداشته شده است
وی اضافه کرد: البته با نگاه منصفانه، در سالهای اخیر قدم های بسیار خوبی در زمینه فضای آموزشی نزدیک به استاندارد و مطلوب برداشته شده و مدرسه و فضای آن خود یک معلم تربیتی برای دانش آموزان است.
وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: فضای مدرسه باید به گونه ای باشد که دانش آموزان از آن فراری نباشند، بلکه با اشتیاق به سمت آن حرکت کنند.
بطحایی با بیان اینکه تحقق فضای آموزشی مطلوب در یک بازه زمانی کوتاه مدت محقق نمی شود و نیازمند زمان بیشتری است، گفت: در 10 سال اخیر مدارس غیرایمن از 70 درصد به 30 درصد کاهش یافته است.

*** پارکها و سالن های ورزشی در اختیار دانش آموزان قرار گیرد
وی از شهرداران خواست پارکهای نزدیک مدارس را در ساعات مدرسه در اختیار دانش آموزان قرار دهند تا دانش آموزان در یک مدرسه سخت، تنگ و ترش، ناامیدی را تمرین نکنند.
وی افزود: امروز سالن های ورزشی در کشور فعال است که از صبح تا ساعت 16 قفل است؛ بهتر اینکه درب این سالنها به روی دانش آموزان باز شود.
وی تصریح کرد: با سخنرانی، نوشتن کتاب و سرکلاس رفتن نمی توانیم آسیبها را کاهش دهیم، بلکه دانش آموزان باید از نزدیک در فضای مدرسه با طبیعت آشنا شوند و زمینه کاهش آسیبها فراهم گردد.