بزرگنمايي:

خبر یزد - عضو شورای علمی گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی مشهد، ثبت جهانی یزد را فرصت و تهدیدی برای این شهر خواند و تاکید کرد که ماجرای روستای ابیانه نباید مجدداً تکرار شود!
به گزارش ایسنا – منطقه یزد، «محسن طبسی» در مراسمی که به مناسبت هفته میراث فرهنگی در سالن آمفی تئاتر کتابخانه وزیری یزد برگزار شد، با اشاره به غفلت جامعه از تداوم خاطرات جمعی در بافت‌های شهری، اظهار کرد: این که مردمان ساکن این بافت چه توقعی از این بافت دارند، مسئله مهمی است اما همچنان تصاویری از این شهر باقی مانده که پابرجاست و خاطرات جمعی که همچنان حفظ شده است.
وی با اشاره به فساد افسوس برانگیز تکنولوژی در شهری در سطح بین‌المللی مانند یزد، تصریح کرد: ساخت بدنه بتنی دور امیرچقماق توجیهی ندارد و این مهم است که ساخت آن را چه کسی تصمیم‌گیری کرده و تایید کرده است؟
طبسی اضافه کرد: در شهرهای دیگر چنین مواردی زیاد است اما در یزد توقع نداریم، چرا که ارزش‌های روز عمدتاً اقتصادی و تجاری هستند و عملکردهایی مقطعی به دنبال نوسانات بازار و براساس اقتصاد بوجود می‌آیند.
وی توجه به بحث احیای اقتصادی و اجتماعی را ضروری خواند و گفت: در حالی که باید رویکرد کلانی به این قضیه داشته باشیم اما اکنون سرمایه‌دارانی با جیب‌های پر پول تعیین‌کننده هستند.
استادیار معماری دانشگاه مشهد با بیان این که متاسفانه سرمایه‌داران حرف تعیین‌کننده را در معماری می‌زنند،بیان کرد: البته هنوز این مسئله در حوزه مرمت کمتر است اما در ساخت‌وساز شهری، سرمایه‌داران هستند که حق دارند و معماران هم همان کار را به دلیل چالش‌های اقتصادی زندگی خود انجام می‌دهند و همین عامل منجر شده که معماران تن به هر کاری بدهند و دانش خود را ضایع کنند.
وی اضافه کرد: این معضل در حوزه اقتصاد خرد نیز رسوخ کرده اما در بحث میراث فرهنگی باید سیاست گذاری و برنامه‌ریزی شود تا این موضوع تداوم نداشته باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه در ادامه با بیان این که ثبت جهانی یزد همزمان یک فرصت و تهدید برای این شهر است، عنوان کرد: اگر برای خوشامد گردشگران همانگونه که آن‌ها می‏خواهند بافت را دستخوش تغییر کنیم تهدید است به طوری که این رخداد ناخوشایند را در ابنیانه تجربه کردیم که گردشگران باعث شدند زندگی عادی و اقتصادی مردم مختل شود و هر کسی در خانه‌اش را باز کند و آنها را به خانه راه دهد.
وی اضافه کرد: این فرهنگ مولد که خاص آن منطقه است، از بین رفت به طوری که در حالی که ظاهر روستا حفظ شده اما دیگر مردم آن، مردم سابق نیستند و به رقبای ناسالم اقتصادی تبدیل شده‏اند لذا لطمه‌های جبران ناپذیر عرصه فرهنگ در ابیانه نباید در یزد نفوذ کند.
تغییر کاربری‌های نگران‌کننده در بافت تاریخی یزد
استادیار دانشگاه مشهد تبدیل خانه‌هایی در بافت تاریخی و جهانی به کافی شاپ و اقامتگاه را مواردی نگران کننده خواند و گفت: هرچند این تغییرات برای قشر کم درآمد خوب است اما هر خانه‌ای نباید با مداخلات عجیبی هم راستا با تغییر کاربری‌ها، تغییر کند.
وی تجربه تغیرات عجیب خانه هشت بهشت را نمونه بارزی از این تغییرات عنوان کرد و گفت: این بنا که متعلق به عصر صفوی بود، با تغیرات اعمال شده به خانه قاجاری تبدیل شد به طوری که حتی باستان شناسان و تاریخ‏دانان صاحب نام نیز متوجه این موضوع نشدند.
طبسی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را ضروری عنوان کرد و گفت: یزد، اولین شهری بود که در واقع شهرداری ناحیه تاریخی داشته و شهرداری بافت تاریخی را به رسمیت شناخته است و و در روزگاری که شهرداری صاحب شهر و نه متولی مردم در یزد بود، بزرگراه مستقیمی را با انحنا از کنار آب انبار گیو عبود داد.
وی با تاکید بر این که باید مسئولیت شهر را بشناسیم، ادامه داد: یزد که بن بست نیست لذا هر کسی نمی‌تواند هرکاری خواست انجام دهد چرا که نگاهی جهانی را به خود جلب کرده است پس باید زیرساخت‌های آن فراهم شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه رفاقت بین مدیران شهری یزد را رفاقی خوب خواند و تصریح کرد: متاسفانه در مشهد بدون اغراق، ماهی یک خانه متعلق به دوران قاجار و اواخر پهلوی در حال تخریب است و مجموعه شهرداری ثامن به جای حفظ بافت تاریخی، در حال تخریب آن به منظور ایجاد حاشیه تجاری است.
وی با بیان این که در یزد این موارد با غلظت مذکور در شهرداری یزد دیده نمی‌شود، گفت: البته سیاست‌ها، خدمات و قوانین حفاظتی را باید بازنگری کرد چرا که این قوانین سختگیرانه، حفاظت را برای مالکان با چالش مواجه کرده است.
وی در ادامه بر لزوم توجه به مباحث حقوقی، اقتصادی و زیربنایی بافت تاریخی که متاسفانه اولویت کشور نیست تاکید و اظهار کرد: این روزها برخی تئوری‌ها در مورد بناها و بافت‌های تاریخی مطرح می‌شود به طوری که بنا بر این نظریه، بنای تاریخی مثل موجود زنده دارای حیات هستند و باید مواظب آنها بود اما آنها نیز روزی از دنیا خواهند رفت.
طبسی با اشاره به این که نمی‌توانیم با شهر یزد به صورت موضعی برخورد کنیم، گفت: اگر تصور کنیم همه یزد ارزش‌ یکسانی دارد، اشتباه است لذا باید مداخلات در آن برنامه‌ریزی و تنظیم شود.
غفلت از مشارکت‌های اجتماعی در موضوع بافت‌
این عضو هیات علمی دانشگاه در ادامه انسجام و مشارکت اجتماعی را سرمایه اصلی و مقیاسی برای حاکمیت و نظام خواند و گفت: متاسفانه این مشارکت تنها به برخی مناسبت‌های سیاسی در کشور محدود می‌شود و در بسیاری از مواقع مانند مسئله بافت‌های تاریخی مغفول مانده است.
وی مقابله با تغییر کاربری‌های نامناسب را نیازمند افرادی برای مذاکره با مردم ساکن در بافت تاریخی دانست و افزود: هنوز در میراث فرهنگی آدم‌های اهل مذکره نداریم و از ظرفیت افرادی که فن مذاکره را آموخته‌اند، کمک بگیریم.
طبسی در پایان با تاکید بر این که یزد باید از تمام ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد استفاده کند، عنوان کرد: متاسفانه بخش میراث فرهنگی هنوز هم در اولویت دولت نیست در حالی که باید با برنامه‌ریزی برای مردم، توسط مردم و با مردم در چارچوب شوراهای مردمی مورد اهتمام ویژه قرار گیرد.
نادیده گرفته شدن تولید خودکفایی میراث فرهنگی
«محمدرضا اولیاء» استادیار دانشکده هنر و معماری یزد نیز با اشاره به تاثیرات تعلیمات استبدادی در مختل شدن قدرت تفکر و حل مسئله، اظهار کرد: گردشگرانی که به یزد می‌آیند برای دیدن ساختمان‌های سنتی می‌روند و جای این سوال وجود دارد که «این بناها دارای چه ویژگی ‎‎ هایی هستند؟».
وی با اشاره به این که دغدغه تولید و وابستگی به خارج که اکنون قابل درک شده است، گفت: وابستگی فکری بدترین نوع وابستگی به غیر است در حالی که میراث شهر یزد از قابلیت عظیم تولید تفکر و تولیدات علمی برخوردار است.
وی با تاکید بر این که وجه مهم تولید خودکفایی میراث در تفکر و تولیدات علمی نباید نادیده گرفته شود، ادامه داد: نگاه به شهر یزد به عنوان یک امانت میراثی اگر تصور میراث اقتصادی باشد، خطای استراتژیک انجام داده‌ایم چرا که فرو کاهش ارزش یک امر معنوی برای بهره‏برداری مادی از آن، امری وحشتناک است، البته این به معنای عدم استفاده مادی نیست.
این عضو هیات علمی دانشگاه از تحریر دست نوشته‌ای علمی از خود با عنوان «میراث فرهنگی در کما است» یاد کرد و افزود: این مقاله که گویای تعلیق میراث فرهنگی بین مرگ و زندگی است و با عنوان ظاهراً فارسی اغما به جای کما منتشر شده، گویای تاثیرپذیرفتن میراث فرهنگی از تولید و تفکر به ویژه از وجه علمی آن است.
نگاه تجزیه‌گرانه ضعف شناخت مردم از معماری
اولیا از شکاف و قطع رابطه نسل کنونی به ویژه دانشگاهی با پشتوانه‌ها خبر داد و بیان کرد: آیت‌الله شهید مطهری می‏گوید: «مسئله اصلی استعمار است» چرا که وی معتقد بود که استعمار فرهنگی بر استعمار سیاسی و اجتماعی مقدم است و آن دو مگر با استعمار فرهنگی میسر نمی‌شوند.
اولیاء در ادامه با اشاره به ضعف نگاه تجزیه‌گرانه در شناخت مردم، تصریح کرد: این که ما معماری را از نظرهای مختلف می‌بینیم در حالی اتفاق می‏افتد که برای ساخت بنای باشکوه مسجد جامع کبیر، آدم‌هایی با فصل مشترک ذهنی مانند نجار و حجار به این مسئله هویت بخشیدند.
این استادیار دانشگاه یزد با اشاره به چگونگی تبدیل جریان مولد علمی و نظری به جریانی عملی، اظهار کرد: متاسفانه هنوز عملی کردن تئوری‌ها، دغدغه اصلی نیست و اکنون یکی از عظیم‌ترین سرمایه‌های کشور، مورد بی‌توجهی است.
وی پرداخت حق‌الزحمه‌های دانشگاهی را مبلغی ناکافی حتی برای واگویه‌کردن علم دانست و گفت: این مبلغ چنان کم است که به بازشناسی معرفتی نمی‏رسد لذا تخفیف در علم، تبعاتی دارد.
وی با بیان این که روزگاری در کشورمان سرمایه‌دار به کسی که سری پر مایه داشت گفته می‏شد، افزود: بعید نیست که زمانی نیز علم و سرمایه‌داران حقیقی تحقیر شوند که در این صورت دیگر تولیداتی نخواهیم داشت.
اولیاء یکی از اسمای جلاله را «علیم» برشمرد و گفت: بی احترامی به علم همانند بی‌احترامی به خداوند است چرا که حرمت علم بسیار زیادی دارد و چون حرمت علم و عالم که مامن انتقال علم است را پاس نداشتیم، اکنون عرف ساخت‌ و سازها در منطقه‌ای که همه در یک طبقه هستند به ایجاد برجی 9 طبقه منجر شده است.
وی در ادامه از متریال و واحدهای ساخت و سازهای سنتی مانند چینه به عنوان موادی بی‌ضرر یاد کرد و افزود: تضییح حقوق نسل‏‏های بعدی، موارد بارزی است که مصالح مدرن بناهای امروزی به دنبال و بی‌توجهی به مفاسد این موارد، هزینه‌بردار است اما چه کسی حاضر است تعرفه‌ای برای این هزینه‌ها بپردازد؟
انتهای پیام