بزرگنمايي:

خبر یزد - برخی رسانه ها و تحلیلگران در غرب اعتقاد دارند همکاری هسته ای کاخ سفید با عربستان سعودی، سیاستی است که بر خلاف ادعاهای دونالد ترامپ و بدون اطلاع کنگره انجام می شود و ممکن است یک مسابقه تسلیحات هسته ای را در خاورمیانه به راه بیاندازد.
ترامپ باز هم کنگره را دور زد
مدتی است که بحث همکاری هسته ای واشنگتن و ریاض داغ تر از قبل شده است. افشای اطلاعات و گزارش برخی رسانه ها در غرب، حساسیت هایی را در این کشورها به ویژه در میان قانونگذاران آمریکایی برانگیخته است.
گفته می شود عربستان در حال تکمیل نخستین راکتور تحقیقاتی در یک شهرک پژوهشی نزدیک ریاض است. اعتقاد بر این است که تکمیل ساخت این تاسیسات با کمک واشنگتن صورت گرفته است. همچنین 7 مجوز دیگر نیز برای انتقال فناوری هسته ای به ریاض صادر شده است.
برخی چهره ها در کنگره از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه اکنون بر همکاری نزدیک کاخ سفید و نزدیکان «دونالد ترامپ» با حکام سعودی متمرکز شده اند و خواستار شفاف سازی امور برای افکار عمومی و کنگره هستند.
نکته مهم آن است که کاخ سفید معیارهای دوگانه ای را در زمینه همکاری هسته ای در پیش گرفته است. به نوشته رسانه های غربی همکاری های اتمی واشنگتن و ریاض درست در زمانی اوج گرفته است که رئیس جمهوری آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج می شود. دولت وی در همین چارچوب چند مجوز همکاری هسته ای با دربار سعودی را حتی بدون اطلاع قانونگذاران آمریکایی به صادر کرده و همین موضوع موجب نگرانی و ناراحتی نمایندگان و سناتورهای آمریکایی شده است.
*معامله هسته ای ترامپ بدون اطلاع کنگره
گفته می شود ساخت یک نیروگاه هسته ای از سوی آمریکا در عربستان به مراحل پایانی خود نزدیک شده است و به همین دلیل آینده این همکاری نگرانی هایی را به بار آورده است.
نشریه آلمانی «اشپیگل» با اشاره به اقدام مشترک از سوی برخی چهره های شناخته شده از دو حزب آمریکا آورده است یکی از موضوعاتی که باعث اتحاد نمایندگان دوحزب در مقابل ترامپ شده است توافق های محرمانه کاخ سفید با ریاض در زمینه همکاری های هسته ای است.
براساس طرحی که «مارکو روبیو» سناتور جمهوریخواه و «تیم کاین» دموکرات به همراه گروه دیگری از سناتورها از آن حمایت کرده اند، کاخ سفید باید همکاری هسته ای مخفیانه خود با عربستان سعودی را افشا کند.
خبرگزاری «رویترز» گزارش داد که «ریک پری» وزیر انرژی آمریکا اعتراف کرده است تاکنون حداقل شش مجوز فروش فناوری هسته‌ ای به عربستان سعودی را به شکل مخفیانه، صادر کرده است. ارزیابی می شود این انتقال تکنولوژی برای ساخت چند راکتور صورت گرفته است.
هنوز مشخص نیست کدام بخش از نهادهای زیرمجموعه دولت یا شرکت های فعال در حوزه اتمی اجازه همکاری و انتقال فناوی به ریاض را از دولت آمریکا دریافت کرده اند. به همین دلیل سناتورها تلاش دارند با کسب جزئیات این توافق ها به ماهیت فعالیت هسته ای عربستان سعودی پی ببرند. در طرف مقابل مقام های دولت آمریکا مدعی هستند مجبور شده اند تا به خواسته های ریاض تن بدهند زیرا در صورت خودداری از این اقدام، عربستان سعودی این فناوری ها را از کشورهای دیگر همچون روسیه، فرانسه یا چین با هر قیمتی به دست خواهد آورد.
مارکو روبیوی جمهوریخواه و «باب منندز» دموکرات پیش از این هم از انجام تحقیقات در مورد این معاملات مخفیانه خبر داده بودند. روبیو در توئیتر اعلام کرد که دفتر حسابرسی از دولت هم با این موضوع موافقت کرده است.
به نوشته رسانه ها، دولت آمریکا و وزارت انرژی این کشور با استناد به قانونی به نام «بخش 810» چنین مجوزهایی را صادر کرده است. این مواد قانونی برای انتقال تجهیزات تصمیم گیری نمی کند اما می تواند مقدمات فروش تجهیزات حساس را فراهم آورد. اگرچه صدور این مجوزها در آمریکا منع قانونی ندارد اما سناتورها و برخی نمایندگان مجلس آمریکا از این جهت نگران شده اند که چنین اقدامی بدون اطلاع آن ها صورت گرفته و در واقع کاخ سفید کنگره را دور زده است.
**نگرانی از راه اندازی مسابقه تسلیحات هسته ای
از جمله نگرانی های اصلی سیاستگذاران آمریکایی، رفتارهای متناقض ترامپ و ایجاد زمینه برای راه افتادن مسابقه تسلیحات هسته ای است. تارنمای خبری تحلیلی «میدل ایست مانیتور» در گزارشی عنوان داشت گروهی از نمایندگان هر دو حزب به علت نگرانی از انتقال اطلاعات حساس اتمی، خواستار ارائه اسامی و جزئیات توافق هسته ای ریاض با آمریکا شده اند. ممکن است به همین دلیل سنای آمریکا به دنبال بازبینی در همکاری هسته ای واشنگتن با دیگر کشورها باشد.
آن ها نسبت به 7 مجوزی که بر اساس قانون فوق موجب اشتراک اطلاعات واشنگتن و ریاض می شود انتقاد می کنند و تاکید دارند پیش از این صدور مجوز به افکار عمومی اطلاع داده می شد اما وزارت انرژی دولت ترامپ این اقدام را انجام نداده است. این نمایندگان تصریح دارند باید مقررات ایمنی شدید در کنار شفافیت و نظارت فوق العاده در زمینه غنی سازی و بازفرآوری مواد هسته ای در عربستان صورت بگیرد تا مانع تشدید مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه شود.
گفته می شود علاوه بر اسامی فوق چهره های زیادی از هر دو حزب آمریکا در سنا و مجلس نمایندگان به دنبال اقدام قانونی علیه ترامپ هستند. نشریه «نیوزویک» در گزارشی همکاری هسته ای ترامپ با ریاض را عاملی خطرناک می داند که باعث تشدید مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه می شود.
این گزارش نقش دولت عربستان در قتل روزنامه نگار منتقد دربار سعودی را در بی اعتمادی به ریاض و سخت گیری اعضای کنگره موثر عنوان کرد و افزود: اعضای کنگره در قبال قتل خاشقچی ضرب الاجل 120 روزه ای را برای ترامپ جهت تحریم ریاض تعیین کردند که رئیس جمهوری آمریکا نسبت به آن بی تفاوت بود. درحالی که نمایندگان شاهد کشتار هزاران انسان در یمن هستند اقدامات دولت ترامپ محرکی خطرناک برای دستیابی ریاض به بمب هسته ای دیده می شود.
به نوشته نیوزویک، باکمال تعجب این خبرها درست است و در حالی رخ می دهد که رئیس جمهوری آمریکا سال گذشته توافق هسته ای با ایران را که مانع فعالیت های اتمی تهران به سمت ساخت بمب می شد «بدترین توافق موجود» نامید و از برجام خارج شد. این گزارش افزود: اکنون ترامپ در حال کمک به دشمن ایران در خلیج فارس است تا با قدم های خود از نردبان هسته ای بالا برود.
بر این اساس ترامپ با حکام ریاض که روزنامه نگار «واشنگتن پست» را به قتل رساندند همچون یک مشتری عادی برخورد می کند. به اعتقاد نمایندگان آمریکایی، ولیعهد عربستان سال گذشته با تایید ضمنی تمایل ریاض به ساخت بمب هسته ای زنگ خطر را به صدا در آورد. سناتور دموکرات «برد شرمن» هم در انتقادی تند از این اقدام دولت آمریکا، به غیرقابل اعتماد بودن حکومت ریاض و نقش آن در قتل جمال خاشقچی اشاره کرد و عنوان داشت «وقتی نمی توان به یک رژیم در مورد نحوه استفاده از ارّه استخوان بُر اعتماد کرد نباید به آن فناوری هسته ای داد».
اکنون این نگرانی تنها مختص به دموکرات ها یا علیه محمد بن سلمان نیست. آمریکا از 9 سال گذشته از آرزوهای هسته ای ریاض مطلع بود ولی ولیعهد سعودی اکنون با صراحت از اجرای آن تا سال 2030 سخن می گوید. امر نگران کننده اما بی اطلاع نگاه داشتن کنگره از سوی کاخ سفید بیان می شود که ممکن است موجب دور زدن مقررات انرژی هسته ای مصوب سال 1954 به ویژه بند 123 شود. این بخش از قانون تاکید می کند در تعاملات هسته ای آمریکا با دیگر کشورها باید «استانداردهای طلایی» و فوق العاده ای برای جلوگیری از تغییر مسیر فناوری های انتقال داده شده در نظر گرفت تا برنامه هسته ای کشور هدف ماهیت صلح آمیز خود را حفظ کند.
به نوشته نیوزویک، «عربستان اکنون برخلاف دوره اوباما با ترامپی معامله می کند که با هر آهنگی که ریاض می نوازد می رقصد. .... به همین دلیل نمایندگان هر دو حزب در کنگره رعایت استانداردهای طلایی را در مورد عربستان ضروری می دانند» زیرا در غیر اینصورت دستیابی ریاض به بمب چندان سخت نخواهد بود. این اتفاق دیگر کشورهای منطقه را نیز به طور قطع با تهدیدهای امنیتی روبرو و آن ها را وادار می سازد مسیر ساخت سلاح هسته ای را در هر صورت دنبال کنند.
به اعتقاد تحلیلگران مسائل بن المللی پس از حملاتی که ترامپ علیه ایران و برجام به راه انداخته است، وی اکنون به صورت آشکار در حال کمک به راه اندازی یک مسابقه تسلیحات هسته ای در خاورمیانه است.
منبع: irna.ir