بزرگنمايي:
خبریزد- بافت تاریخی و جهانی یزد را می‌توان منبع الهام‌بخشی برای حل برخی از مهمترین مشکلات جهان امروز نظیر فرهنگ صلح، توسعه پایدار و تنوع زیستی و فرهنگی عنوان کرد و به همین منظور ضروری است زیرساخت‌های پذیرش بیشتر بازدیدکنندگان داخلی و خارجی از این بافت تاریخی فراهم شود.
بافت تاریخی یزد که امروزه یکی از مهمترین ظرفیت‌های معنوی، فرهنگی، اجتماعی و گردشگری محسوب می‌شود در تاریخ 18 تیرماه 1396 به عنوان اولین شهر ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
در هدف اصلی پلان مدیریت این بافت جهانی، برنامه مدیریتی، حفظ، ساماندهی، معرفی و ارتقای ارزشهای بافت تاریخی تعیین شده است، اما در همین راستا اهداف دیگری نظیر حفظ اصالت و یکپارچگی شهر تاریخی یزد و انتقال آن به نسل‌های بعدی برای رسیدن به چشم‌انداز برنامه مدیریتی، مطرح است.
سازگارسازی توسعه‌های آتی شهر یزد با شاخصه‌های شهر تاریخی و تلاش برای ارتقا و بهبود کیفیت زندگی ساکنان، جلب مشارکت مردمی در تمامی سطوح (از حفاظت تا تصمیم‌گیری، تصمیم سازی و هدایت توسعه شهری برای توسعه پایدار)، از دیگر رویکردهای جدی پلان مدیریت بافت جهانی یزد است.
اقدامات انجام شده در ثبت جهانی یزد راضی کننده نیست
«محسن صادقیان» معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری یزد، با بیان این‌که تاکنون سئوالات زیادی در خصوص عملکرد مدیران استان در حوزه ثبت جهانی یزد مطرح شده است، اظهار کرد: اقدامات انجام شده در حوزه ثبت جهانی یزد راضی کننده نیست و نتوانسته توقع استاندار و دیگر مدیران استانی در یزد را برآورده کند.
وی تهیه سند مدیریت یکپارچه بافت تاریخی یزد را از جمله اقدامات انجام شده بعد از ثبت دانست و افزود: شورای راهبردی برای یزد جهانی تشکیل و کمیته‌های اجرایی زیر مجموعه آن با شرح وظایف مشخص راه‌اندازی شده است.
صادقیان در ادامه با بیان این‌که متأسفانه روند فعالیت شورای راهبردی بافت جهانی یزد نشان داد که نتوانسته آن طور که باید مدیریت یکپارچه را در این حوزه اجرایی کند، گفت: عدم کارایی شورای راهبردی ثبت جهانی یزد و کمیته‌های زیرمجموعه آن توسط شورای اسلامی شهر به چالش کشیده شد و نهایتاً مقرر شد، در سالروز ثبت جهانی بافت تاریخی یزد مجدداً شورای راهبردی این مهم در استان تشکیل و مشکلات و چالش‌های پیش رو و ارائه خدمات ویژه در حوزه بافت جهانی یزد بررسی شوند.
این مسئول بازنگری کمیته‌های شورای راهبردی ثبت جهانی را ضروری دانست و بیان کرد: حضور فعالانه اداره کل میراث فرهنگی استان و کشور و همچنین مطالبه فعالیت پایگاه پژوهشی میراث از دیگر ضرورت‌های اجرایی در این حوزه است.
اعتبار مستقل برای ثبت جهانی یزد در سال 99 پیش‌بینی می‌کنیم
معاون استاندار یزد در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که بعد از ثبت جهانی در سال 96 در اولین ستاد ملی بازآفرین کشور بحث اختصاص ردیف بودجه مستقل به بافت جهانی یزد مطرح و در بند 10 مصوبه این ستاد درج شده است،تصریح کرد: در قانون بودجه سال 98 یک ردیف پیوست به عنوان «حفاظت و مرمت بافت تاریخی شهر یزد» ایجاد و اعتبار لازم دریافت شده است.
صادقیان با اشاره به اهمیت حضور اخیر معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در استان یزد، خاطرنشان کرد: مقرر شد به دلیل ثبت جهانی تخصیص اعتبار ردیف بودجه حفاظت از بافت تاریخی یزد 100 درصد انجام شود.
وی با بیان این‌که در قانون بودجه یک ردیف اعتباری جاداگانه‌ای برای ثبت‌های جهانی وجود دارد و استان از دولت درخواست دریافت اعتبار در این ردیف قانونی را داشته است،گفت: در ادامه کار تلاش می‌کنیم یک ردیف اعتبار مستقل برای شهر جهانی یزد در سال 99 پیش‌بینی شود.
لزوم تدوین برنامه‌های شورای راهبردی ثبت جهانی یزد با مشارکت ساکنین بومی
«نجمه نادری» مسئول فنی پرونده ثبت جهانی یزد در این خصوص در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا-منطقه یزد، با بیان این‌که متأسفانه شرایط کنونی بافت ثبت شده میراث جهانی یزد به هیچ عنوان همسو با اهداف ثبت نبوده و با پلان مدیریت آن مغایرت دارد، اظهار کرد: تمام پلان مدیریت و تعهداتی که ایران به سازمان جهانی یونسکو داده، بر اساس یک سری بایدها و سئوالات محوری تنظیم و ارائه شده است.
وی افزود:«تدوین برنامه مدیریتی برای بافت جهانی یزد»، «بروزرسانی مستمر»، «تعیین اهداف بلند،میان و کوتاه مدت»، «تدوین برنامه حفاظت از آتش سوزی»، «آموزش مقابله با بلاهای طبیعی» و «تدوین قوانین و مقررات کاربردی برای حفاظت»، از جمله سئوالات محوری و بایدهای کلیدی ثبت جهانی بافت تاریخی یزد است.
این پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی با بیان این‌که به نظر من زمان شروع پرونده تاریخ واقعی ثبت جهانی بافت تاریخی یزد است، گفت: ثبت جهانی بافت تاریخی یزد از تابستان 1394، زمانی که تمام نهادهای اجرایی و نظارتی استان یزد با قبول این که بافت تاریخی میراثی ارزشمند است و باید برای حفاظت بیشتر به ثبت جهانی برسد انجام شد.
نادری در ادامه با طرح این سئوال که آیا امروز به تمام سئوالات محوری و کلیدی ثبت جهانی بافت تاریخی یزد پاسخ داده شده است، یا خیر؟ تصریح کرد: متأسفانه علی‌رغم تهیه برنامه منسجم، مشخص کردن متولیان اجرا و تقسیم کار هنوز هیچ اقدام قابل قبول متناسب با پلان مدیریت در بافت جهانی یزد انجام نشده است.
وی با بیان این که قرار نبود کارگروه‌های زیرمجموعه شورای راهبردی ثبت جهانی از مسیر خود خارج شوند، خاطرنشان کرد: طبق برنامه ریزی‌های انجام شده در زمان تهیه پرونده ثبت جهانی یزد، مقرر شد کارگروه‌های مختلفی با محوریت مردم به ویژه ساکنین بافت تاریخی راه‌اندازی و ایفای نقش کنند.
مسئول فنی پرونده ثبت جهانی یزد تأکید کرد: بررسی مستمر و میدانی مشکلات بافت تاریخی، آموزش و اطلاع رسانی صحیح به عموم به ویژه ساکنین و بهره برداران، تربیت نیروی متخصص و کارآمد، از جمله مهمترین رسالت‌های تعیین شده در برنامه های کوتاه مدت بوده که متاسفانه هنوز به فعلیت نرسیده و یا اقدامات صورت گرفته در آن راستا کاملا متوقف شده. او همچنین هماهنگی در مدیریت شهری محدوده ثبت شده را از مهمترین وظایف کارگروه‌های زیر مجموعه شورای راهبردی ثبت جهانی یزد عنوان کرد که متأسفانه تاکنون هیچ اقدام قابل دفاعی از آنها مشاهده نشده است.
2000 بنا در بافت جهانی یزد مرمت شدند
«مصطفی فاطمی» مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان یزد، با بیان این‌که پرونده ثبت جهانی یزد در پنجم بهمن ماه سال 94 تکمیل و در هفته اول شهریور ماه 95 توسط ارزیابان بین المللی بررسی شد، اظهار کرد: بعد از چند مرحله تدوین گزارش، بازدیدهای میدانی و پاسخ به سئوالات محوری یونسکو بالاخره بافت تاریخی یزد در 17 تیرماه سال 96 در جلاس 41 کمیته میراث جهانی در کراکوف لهستان موضوع یزد مطرح و پرونده یزد در بعد از ظهر همان روز در صحن یونسکو قرار گرفت و نهایتا در بهترین حالت در روز 18 تیرماه بحث ثبت جهانی بافت تاریخی یزد مطرح و مصوب شد.
وی افزود: یونسکو شش ارزش را برای بافت‌های تاریخی قابل ثبت جهانی مد نظر قرار داده بود که یزد در ارزش سوم و پنجم تأیید و در ارزشهای دوم و چهارم که توسط ایران پیشنهاد شده بود رد شد.
فاطمی در ادامه با اشاره به دستاوردهای ثبت جهانی یزد،گفت: تحولاتی که در بافت تاریخی بعد از ثبت جهانی اتفاق افتاده کاملا واضح و شفاف است.
این مسئول تقویت ارتباط پژوهشی با سایر کشورهای جهان و افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی را از جمله دستاوردهای ثبت جهانی یزد دانست و بیان کرد: امسال استان یزد با 481 طرح سرمایه گذاری در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری رتبه اول کشوری در این بخش را خود اختصاص داده است.
مدیرکل میراث فرهنگی یزد افزایش آمار درخواست‌های فن تور از کشورهای مختلف، رشد گردشگری داخلی و مرمت نزدیک به دو هزار بنا توسط مردم و بخش خصوصی را از دیگر دستاوردهای ثبت جهانی بافت تاریخی یزد عنوان و تصریح کرد: خوشبختانه بعد از ثبت جهانی گفتمان سازی در راستای جذب مشارکت مردمی به منظور تحقق اهداف ثبت جهانی اتفاق افتاده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود کم کاری در حوزه تبلیغات و اطلاع رسانی، عدم اعمال مدیریت یکپارچه، عدم انجام پایش‌های دوره‌ای، عدم بروز رسانی سیستم برنامه‌ریزی شهری، عدم تقویت یگان حفاظت بافت تاریخی و فاضلاب شهری را از جمله چالش‌های موجود در بحث ثبت جهانی بافت تاریخی یزد دانست و گفت: متأسفانه از 18 محله عرصه بافت تاریخی و حدود 30 محله جانبی محدوده عرصه تاریخی یزد، تنها شش محله پایش شده است.
این مسئول با بیان این‌که مداخلات غیرفنی در مدیریت بافت جهانی را یکی از مهمترین نگرانی های مدیریت ثبت جهانی، تصریح کرد: نبود مبانی نظری، چشم انداز مشخص و ضوابط منسجم از دیگر چالش‌های ثبت جهانی یزد بعد از گذشت دوسال از این مهم است.