چاپ

نام کوير تداعي گر خشکي، بي آبي، خار، شتر، طوفان و شن است و بافق از مناطق گرمسير ، خشک و کويري است و با وجوديکه زندگي در آن جريان دارد اما هنوز شتر داري و پرورش شتر بخشي از زندگي مردم اين ديار است.

از قديم الايام مردم بافق از شتر براي حمل و نقل و کارهاي مازاري مثل خرد کردن نمک ،جو ، گندم و ارزن و همچنين تهيه بلغور استفاده مي کردند.

شتر با مردم کوير خو گرفته و چون مردمان اين سرزمين، سرسخت و مقاوم است و پهنه کوير را به تسخير خود در آورده و با شرايط اقليمي گرم و سوزان و خوردن علف هاي شور سازگاري دارد.

شتر حيواني است نيرومند و تنومند و توان بالا از خانواده نشخوارکننده و با دست و گردني دراز، و بر پشت خود يک کوهان دارد که ساختارش از پيه و چربي است.

اين کوهان، شتر را در شرايط سخت و کمبود آب و علف ياري مي دهد و چون ذخيرگاه مواد غذايي و نگهدارنده آب و چربي در خود است در چنين شرايطي شتر از ذخيره کوهان خود استفاده مي کند و چند هفته بدون آب و عذا دوام مي آورد.

شير شتر نيز نوشيده مي شود و خواص دارويي بسيار دارد که پزشکان براي کاهش قند خون تجويز مي کنند، ولي اين حيوان بيشتر کاربرد بارکشي داشته و اکنون پشم و پوستش نيز براي ريسندگي، پارچه بافي و کفش دوزي کاربرد دارد.

شتران معمولاً تغذيه دستي نمي شوند و اغلب جهت تغذيه متکي بر مراتع هستند هرچند که در برخي از پرواربندي ها شتران نيز تغذيه دستي مي شوند و براي فربه شدن علوفه دستي به آنها داده مي شود.

پرورش اين حيوان در بافق در مراتع و پرواربندي در آغل ها، فقط به خاطر توليد گوشت قرمز است و چون گوشت آن گرم مزاج است مشتريان زيادي دارد و در نتيجه بهره برداران از فروش گوشت شتر سود مي برند.

در دين اسلام گوشت شتر حلال است، اما ذبح آن با ديگر حيوانات حلال گوشت متفاوت است و آن را نحر مي کنند يعني در سينه آن کارد مي زنند و اگر سر آن را مانند گوسفند قبل از نحر ببرند، گوشت آن حلال نيست.

برخي از کارشناسان شتر را از عوامل آسيب رساني به مراتع و پوشش گياهي مي دانند اما شتر داران کمبود ميزان بارندگي سالانه و کم آبي در مناطق خشک و کويري و همچنين وزش بادهاي شديد و طوفان ها را از مهمترين عوامل تخريب مراتع عنوان مي کنند.

***گفتگو با بهره برداران

يکي از شترداران پرورش شتر را مقرون به صرفه خواند و گفت: اين حيوان کم توقع است و هر نوع گياهي که به مزاق برخي حيوانات علفخوار خوش نمي آيد شتر مي پسندد و از آن تغذيه مي کند.

ماشاالله مير حسيني اظهار کرد: شترها باعث تخريب مرتع نمي شوند چون آنها دائم در حال حرکت هستند و يک جا توقف نمي کنند که آن محدوده تخريب و آسيب رساني شود.

يکي ديگر از پرورش دهندگان شتر هم گفت: در برخي مواقع شتر براي مرتع مفيد است چون برخي درختچه هاي نيمه خشک را هرس مي کند و سال هاي بعد تبديل به درختچه اي نو و پر از شاخ و برگ مي شود.

اکبر شيري افزود: شتر ها يک بوته را کامل نمي خورند و در حين حرکت به چرا مشغولند و از هر بوته مقداري تغذيه مي کنند و به راه خود ادامه مي دهند.

مسوول امور دام جهاد کشاورزي بافق نيز در اين باره گفت: هم اکنون يکهزار و 200 نفر شتر در مراتع و 400 نفر هم در پروار بندي هاي اين شهرستان پرورش داده مي شوند.

مسعود عسکري به مقاوم و سازگاري اين حيوان با مناطق کويري و گرم و خشک اشاره کرد و افزود: شتر در مزارع و مراتع که علف هاي شور و کم آبخواه مي رويد تغذيه مي کند و به حيات خود ادامه مي دهد.

وي شتر را از کم توقع ترين حيوانات برشمرد و اظهار کرد: اين حيوان مفيد در منطقه گود گوار، آريز،حسن آباد و صادق آباد که از مناطق شورزار شهرستان بافق هستند، چرا مي کند.

مسوول امور دام وطيور و شيلات جهاد کشاورزي بافق خاطر نشان کرد : هم اکنون بيش از 60 بهره بردار بافقي در اين شهرستان به پرورش شتر مشغول هستند.

عسکري ياد آور شد: براي نخستين بار در کشور ايستگاه تحقيقات شتر بافق در سال 70 با هدف تعيين خصوصيات بيولوژيکي شترهاي يک کوهانه، ارزيابي توان توليدي شتر و ارائه راه کارهاي مناسب به منظور افزايش درآمد شترداران شروع به کار کرد.

اين مسوول اضافه کرد: چون اين ايستگاه يک ايستگاه مرکزي تحقيقات شتر است در واقع مي تواند نتايج تحقيقات آن در سطح ملي و بين المللي قابل توسعه باشد.

طي 10 سال گذشته بطور متوسط هر سال يک نفر بر اثر سانحه رانندگي برخورد با شتر در جاده هاي ورودي و خروجي بافق کشته شده اند.

شتراني که در مراتع رها مي شوند شب هنگام به خاطر نور چراغ خود رو ها ، به جاده ها پر ترافيک نزديک شده و باعث بروز تصادفات دلخراش منجر به فوت مي شوند.

در يکي دو سال گذشته که امور دام جهاد کشاورزي طرح ساماندهي اين حيوانات را اجرايي کرده و بهره برداران هم بايد ديه افراد متوفي ناشي از برخورد با شتر را بپردازند، مراقبت بيشتري صورت مي گيرد تا از بروز تصادف جاده اي با شتران جلوگيري به عمل آيد.