چاپ

خبر یزد - یکی از بهترین راه‌های شناخت و درک کودک و وارد شدن به دنیای پر رمز و راز آنها، آشنایی با ادبیات کودک و مشارکت در فعالیت‌های کودکان است .
یکی از کارهای مهم و مبنایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی، موضوع شناخت نقش والدین در تربیت فرزندان است که برای رسیدن به جامعه سالم، توجه به شناخت نیازهای عاطفی و روحی فرزندان نقش انکار ناپذیری را ایفا می‌کند.
هر چقدر، پدر و مادر در خانواده برای تربیت فرزندان خود وقت بگذارند و تلاش کنند این فرزندان موفق‌تر عمل می‌کنند .
فرزند چه پسر و چه دختر از بزرگترین و با منفعت‌ترین نعمت‌هایی است که حضرت حق به بندگان مومنش عنایت می‌کند.
فررند نعمتی فوق العاده و منبع خیر است، منبع کرامت و سود دنیا و آخرت برای انسان است، البته انسانی که مومن به خداوند باشد به خاطر ایمانش فرزندان خود را مومن و صالح و شایسته تربیت می‌کند .
بعضی از مردم علاقه چندانی به کودکان خود نشان نمی‌دهند یا اگر علاقه دارند اظهار نمی‌کنند و در رفتار با آنان خشن و تند و سخت گیرند، این افراد باید بدانند که با این روش غیرانسانی و غیراسلامی خود را از رحمت حق محروم می‌کنند .
راهکارهای شناخت دنیای کودکان
برای ایجاد رابطه با کودکان باید آنها را شناخت و از نظر آنها به پدیده‌ها نگریست، باید وضعیت روانی و عاطفی کودک و نیازهایش را مد نظر داشت. از توانایی‌ها و محدودیت هایش مطلع بود و برای فهم احساس همه آنها، می‌باید مانند کودک و از پنجره ذهن و احساس آنها به دنیا نگریست. راه میانبر فهم کودک و وارد شدن به دنیای پر رمز و راز آنها، آشنایی با ادبیات کودک و مشارکت در فعالیت‌های کودکان است .
برای آشنایی با ادبیات کودکان لازم است کتاب‌های کودک و مجلات و نشریات آنها را بخوانید، تصاویر آنها را ببینید و در تمام داستان‌ها و شخصیت‌ها و تبادلات حوادث آنها دقت کنید. آنگاه بهتر در می‌یابید که کودکان چگونه پدیده‌های اطراف خود را می‌بینند .
از آنجا که نویسندگان کودک هنگام نوشتن مطالب مزبور، خود را در فضای کودکانه و خاطرات کودکی خویش قرار داده‌اند و با آنها زندگی کرده‌اند، این موضوع برای بزرگسالان دیگری که خواننده هستند نیز می‌تواند برای آشنایی فضای ذهنی آنها کمک نماید. در این میان مطالعه و بررسی نشریات کودکان برای قرار گرفتن در فضای ذهنی آنها بسیار ضروری و راهگشاست.
شیوه دیگر آشنایی با دنیای کودکان مشاهده فعالیت‌هایشان در زندگی روزمره و به خصوص بازهای کودکانه است.
مشارکت در فعالیتهای کودکانه فرزندان به بزرگسالان در درک احساسات و نگرش‌های آنها کمک زیادی می‌کند .
چگونه با کودکان همراه و هم سطح شویم
برای همراه شدن با کودکان باید با آهنگ آنها حرکت کردو با آنها هم سطح شوید، لغات آنها را کشف کرده و به کار ببرید. از جملات و عبارات کوتاه و ساده استفاده کرده و آرام و آرام صحبت کنید،گاهی مکث کرده و از آنها سؤالاتی را بپرسید تا دریابید چقدر گفته‌های شما را فهمیده‌اند و لغاتی که احتمال می‌دهید برای آنها دشوار و ناآشناست را ساده کنید و در قالب مثال توضیح دهید .
از نظرات و تجارب آنها بپرسید و خلاصه‌ای از آنچه شنیده‌اید و آنها گفته‌اند را با هم مرورکنید و با حالت چهره، لبخند زدن، گاهی نگاه کردن مستقیم و بیشتر نگاه کردن به صورت غیرمستقیم و غیر آزاردهنده، توجه خود را به آنها نشان دهید و در صورت لزوم و امکان آنها را لمس کنید، دست آنها را بفشارید و گاه هنگام گفت و گو دست بر شانه آنها بگذارید و آنها را نوازش کنید و البته همیشه حد اعتدال را رعایت کنید، چرا که افراط‌ها و تفریط‌ها باعث شکل گرفتن احساسات ناخوشایند با رفتارهای ناصحیح در کودکان می‌شود .
لذا بسیاری از وقایع و فعالیت‌های روزمره کودک نظیر بازی کردن و نقاشی کشیدن که در نظر عموم مردم از حد سرگرمی و تفریح و لذت کودکانه پا را فراتر نمی‌نهند، از دیدگاه متخصصان علوم رفتاری، جلوه دیگری دارد که قصه و قصه‌گویی و قصه خوانی و طراحی و ساخت قصه نیز مشمول همین قاعده است. چه ما بخواهیم و چه نخواهیم و چه بپذیریم یا نه،کودکان زبان خاص خود را دارند و همراه شدن با آنها می‌طلبد که از همان کانال استفاده کنیم. بنابراین ابزارها و شیوه های مؤثردر برقراری ارتباط با کودکان عبارتند از : قصه، شعر، نقاشی، بازی، ساختن کاردستی، گردش و نمایش.
داستان و داستان پردازی و یا قصه و قصه‌گویی می‌تواند چارچوب مناسب برای گفت و گو با کودکان فراهم آورد. به علاوه کودکان به علت کمبود تجربه و محدودیت‌های سنی در مقابله با مشکلات با استفاده از راه‌های معمولی که بزرگسالان از آنها استفاده می‌کنند، ناتوانند و مطالعه داستان‌های مناسب و جذاب از جمله راه‌های غیر‌مستقیم یاری رسانی و توانمند سازی آنهاست. داستان‌ها می‌توانند با استفاده از روش غیرمستقیم، یعنی همانند سازی، تخلیه هیجان‌ها و کاهش تنشها، نه تنها مشکل را به خواننده یا شنونده بشناسانند، بلکه راه حل آن را نیز نشان دهند .
لذا برای بچه‌ها قصه بخوانید و در قسمت‌هایی از قصه از آنها سوال کنید و بخواهید خود را به جای شخصیت اصلی قصه بگذارند و بگویند اگر جای آنها بودند چه می‌کردند، چه احساسی داشتند و با بازی قسمتی از قصه را اجرا کنند، گاه بخواهید تا آنها برای شما قصه بخوانند و یا از چند نفر به صورت چرخشی برای خواندن قسمت‌هایی از قصه کمک بگیرد .
می‌توانید از بچه‌ها بخواهید برای خواهران و برادران کوچک‌تر و یا بچه‌های کوچک‌تر دیگر قصه بخوانند. می‌توانید از بچه‌ها بخواهید یک شعر بخوانند. معمولاً شعرهای عمومی و ساده‌ای هستند که تمامی بچه‌ها آنها را به یاد دارند چرا که کودکان با گم کردن صدای خود در جمع راحت تر صحبت می‌کنند و از اضطراب آنها کم شده و اعتماد به نفس آنها را افزایش می‌دهد .
استفاده از قصه‌های مرتبط با مشکلات کودکان که به آنها کمک می‌کند تا احساس عمومیت پیدا نموده و بدانند مشکلات جزئی از زندگی هستند که برای دیگران هم مانند او و برای او همانند دیگران پیش می‌آید .
ضمن ایجاد بستر مناسب از امنیت و پذیرش، و به گونه‌ای غیر مستقیم، امکان بروز هیجانات قفل شده را فراهم نموده و نهایتا مهارتهایی، برای کنار آمدن با موقعیت‌های روزمره زندگی را فراهم می‌کند. از قصه‌ها می‌توان برای ایجاد فضای آرام و کاهش تنش درونی کودک استفاده نمود. قصه‌هایی با مضامین طبیعت، حوادث خوشایند و فرح بخش، خاطرات شیرین و آکنده از هم نوع دوستی و مهرورزی به افراد و طبیعت می‌تواند در کودکان آرامش خاطر بیافریند و باعث تجدید و تقویت خاطرات و اطلاعات خوشایند و مطبوع آنها شده و منجر به قوت قلب و احساس شور و اشتیاق و تداوم زندگی شود .
لذا قبل از این‌که قصه را برای کودک بخوانید خوب است خودتان آن را به خوبی بخوانید، آن را حس کنید و در پدیده‌های آن و حالات و احساسات شخصیت‌های آن تامل کنید .
پیشنهاد می‌شود زمان مناسبی را برای اینگونه قصه‌ها در نظر بگیرید، مثلا اواسط روز تا بتوانید بلافاصله بعد از اجرای داستان به فعالیت‌های دیگری که تحرک و پویایی و نشاط را به همراه دارد بپردازید.
فعالیت‌های هیجانی مثبت و سرگرمی‌های لذت بخش پس از اتمام این داستان‌ها به احساس رضایتمندی از کنار آمدن با مشکل و حل مسئله در کودکان کمک می‌کند و به نوعی به آنها می‌فهماند با تمام مشکلاتی که در شخصیت داستان شما تجربه شده، زندگی باز هم ادامه دارد و ما باز هم می‌توانیم از زندگی و مواهب آن بهره‌مند شویم .
بازی کودکان را جدی بگیرید
بازی همه چیز کودکان است. کودکان در بازی یاد می گیرند، به یاد می‌آورند و از یاد می‌برند. بازی عرصه زندگی کودک است، لذا تا می توایند موقعیت‌ها و امکانات بازی را برای کودکان فراهم سازید و از همراهی با آنها لذت ببرید و از آنها نیرو بگیرید .
بازی کودکان حد و مرزی ندارد و وسایل خاصی نمی‌خواهد، هر چند داشتن وسایل، سرگم شدن بیشتری را به همراه می‌آورد. بازی‌های انفرادی یا بازی‌های دسته جمعی، بازی‌های ایستا و بازی‌های پویا و بازی‌های خیالی همه و همه می‌توانند کودکان را در برقراری ارتباط با شما و برقرای ارتباط یکدیگر یاری دهند .
در بازی کودکان، با کمی خلاقیت می توان از هر موقعیتی و با هر وسیله‌ای و از همه مهمتر بدون هیچ وسیله‌ای، بازی هدفمند طراحی و اجرا کرد. کمی دوران کودکی خود را مرور کنید و بازی‌ها را به یاد آورید .
نقاشی یکی از کانال های طبیعی و متناسب برای ارتباط با کودکان است و می تواند مأمنی برای بیان احساسات، نگرانی ها و ابهامات و تعارضات در قالبی با کمترین تهدید و بدون سختگیری های معمول محاورات گفتاری است، و بدین جهت می بایست نقاشی کودک را فهمید و به آن از منظر ارتباط نگریست .
نقاشی نیز مانند بازی و قصه ابزاری است برای کودکان و نوجوانان که در مقابل آن کمتر مقاومت نشان داده و همواره از روی میل و رغبت آن را انجام می دهند. نکته منفی آنجاست که بخواهید به عنوان ابزار تفسیر و تعبیر و تعیین وضعیت روانی یا بهره هوشی کودک استفاده کنید.
سعی کنید فارغ از این موضوعات نقاشی را برای باز کردن سر فصل گفت و گو و ایجاد چهار چوب مصاحبه با کودک استفاده کنید. ازکودک بخواهید نقاشی آزاد بکشد و برای آن داستان تعریف کند. می توانید از کودکان بخواهید از خاطرات خوشایند و یا مشکلات زندگی خود تصویری کشیده و همراه با کشیدن با آنها گفت وگو کنید. نقاشی میل کودکان را برای بیشتر گفتن، و مشارکت در مصاحبه و گفت و گو افزایش می دهد .
می‌توانید از نقاشی در قالب‌های دیگری نیز استفاده کنید، مانند اینکه برای آنها مسابقه نقاشی با چشم بسته بگذارید یا با مشارکت کودکان نمایشگاهی از نقاشی‌هایشان تشکیل دهید و ضمن بازدید گروهی در مورد آنها گفت و گو کنید. تا می توانید از نقاشی کودکان جهت تسهیل برقراری روابط و ایجاد چهار چوب گفت و گو استفاده کنید .