چاپ

خبر یزد - یزد - آب مایه حیات و عامل پیدایش فرهنگ و تمدن در ایران خصوصاً تداوم زندگی در میان مردمان ناحیه مرکزی کشور از جمله یزد و اصفهان از دیرباز تاکنون بوده و است.
این ناحیه خصوصاً یزد در منطقه گرم و خشک و بیابانی کشور قرار دارد که به دلیل دوری از دریا و نفوذ اندک ابرهای باران‌زا از غرب ایران با منشاء دریای مدیترانه و نیز اقیانوس هند از جنوب کشور شاهد کمترین میزان بارش‌هاست.
به همین دلیل تعداد رودخانه‌های دائمی منطقه بسیار کم است یا به‌صورت فصلی که اصطلاحاً « مسیل» نام دارد، جاری است و میزان آبی هم که براثر بارش‌ها به‌مرورزمان در اعماق زمین این منطقه از گذشته تاکنون ذخیره‌شده بود، با افزایش جمعیت و نیاز به تأمین غذای بیشتر به‌تدریج در حال برداشت است که این امر منجر به ایجاد چالشی برای مردم و متصدیان امر شده است.
برداشت بی‌رویه آب از رژیم گذشته ، استقرار واحدهای صنعتی پر آبخواه و مهاجرت جمعیت جویای کار از دیگر نقاط و استقرار ده‌ها واحد دانشگاهی در این 2 استان مزید بر علت شد و هم‌اکنون کمبود آب در حال تبدیل به بحران و تنش آبی است.
انتقال آب به یزد در سال 1368 در ابتدای شکل‌گیری دولت مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی مصوب و بعدها در مسیر کاملاً قانونی انجام شد و بعدها هر نوع اخلال در آن، قانون‌شکنی شمرده می‌شود.
مجموع حقابه کشاورزان شرق اصفهان از زاینده‌رود حدود 400 میلیون مترمکعب است که گفته شد، این میزان در سال‌های اخیر اختصاص پیدا نکرد.
امروزه حیات مردمان این منطقه ایران مرکزی که در شکل‌گیری انقلاب اسلامی سال 57 و حضور جوانان پرشور آن در هشت سال دفاع مقدس در کشور پیشگام بودند بیش از هر دوره‌ای از تاریخ ایران به آب وابسته است.
آب می‌تواند عامل پیوند صدها هزار یزدی و اصفهانی که در استان‌های یکدیگر زندگی، کار و تحصیل می‌کنند، یا مشغول تجارت و بازرگانی هستند، باشد که نباید این مسأله را نادیده گرفت.
اصولاً یزد منطقه‌ای کم بارش و کم آب است، 70 درصد آب شرب مردمان این دیار تاریخی بافرهنگ و تمدن اسلامی وابسته به آب انتقالی است .
طرح انتقال آب دریای عمان به یزد و کرمان با مشارکت چند واحد معدنی و صنعتی 2 استان در دست انجام است، با توجه به هزینه‌های آن مصرف این آب برای شرب و بهداشت مردم ازلحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست.
وجود شیر آب انتقالی در یک واحد تولیدی برای شرب کارکنان امر طبیعی است و این واحدها آب موردنیاز خود را از چاه‌های منطقه با مجوز شرکت آب منطقه ای یزد تأمین می‌کنند.
ایرنا مرکز اصفهان چندی قبل میزگردی با عنوان « زاینده‌رود گذشته، حال، آینده» برگزار کرد و در آن کارشناسان بر عزم ملی و منطقه‌ای تنها راه نجات زاینده‌رود است، تأکید کردند.
زاینده‌رود با 360 کیلومتر طول بزرگ‌ترین رودخانه ناحیه مرکزی ایران است که از زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرد و به سمت شرق حدود 200 کیلومتر پیش می‌رود و به تالاب جهانی گاوخونی در شرق اصفهان می‌ریزد.
این رود تاکنون نقش مؤثری در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی ، زیست‌محیطی و اجتماعی و حیات این تالاب داشت.
در این نشست عنوان شد که علت بحران‌، فقط خشکسالی نیست، زیرا این پدیده به معنای دوره‌های کم‌بارشی است که از ویژگی‌های ذاتی اقلیم ایران و زاینده‌رود به شمار می‌رود که درگذشته هم وجود داشت اما منطقه، چنین دچار معضلی نشده بود.
در کتاب الاصفهان که به بررسی خشکسالی های تاریخی پرداخت شد، آمده است: 30 تا 40 سال یکبار ایران با این چالش مواجه می‌شود و پس از مدتی به حالت تعادل برمی‌گردد.
در سال 1328 خورشیدی یک میلیارد و 900 میلیون مترمکعب آب وارد تالاب گاوخونی شد و سال بعد به یک میلیارد و 139میلیون مترمکعب و سال 1332، به 497 میلیون مترمکعب کاهش یافت.
در سال 1333 به 930 میلیون مترمکعب رسید و سال بعد مجدداً به 370 میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرد.
در میزگرد مرکز اصفهان عنوان شد: سال 89 قانون تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه در مجلس تصویب شد که حاصل آن صدور مجوز به 105 هزار حلقه چاه غیرمجاز بود، آن‌هم در زمانی که بیلان منفی و کسری مخازن آب‌های زیرزمینی وجود داشت.
در این نشست تأکید شد، درباره حوضه زاینده‌رود مسأله مهم حفظ همبستگی ملی است یعنی به هیچ قیمتی نباید اجازه داد که دفاع کارشناسان منطقی و به‌حق از حقابه و زاینده‌رود به تشدید اختلاف و تفرقه و تضعیف همبستگی ملی بین استان‌های مختلف تبدیل شود.
گفته شد که مشکل خشکسالی و بحران در حوضه زاینده‌رود فقط مربوط به کشاورزان شرق و غرب نیست، بلکه مشکل بزرگ‌تری وجود دارد که تالاب در آستانه تبدیل به کانون ریزگردهای سمی حاوی فلزات سنگین است.
همچنین عنوان‌شد که در حوضه زاینده‌رود عمده مشکل صرف پدیده خشکسالی نیست بلکه این پدیده و ضعف مدیریت عامل اصلی آن است که نتوانست بین منابع و مصارف آب تعادل برقرار کند.
در نشست یادشده عنوان شد، تنها 15 درصد خشکسالی به کاهش بارش‌های مربوط هست، مشکل این است که به دلیل نبود نظارت، کنترل و مدیریت بهره‌وری شرایط مهیا نشد تا این رودخانه زنده بماند و آب به تالاب گاوخونی برسد.
به‌جز خشکسالی 2 سال اخیر که در 50 ، 60 سال گذشته بی‌سابقه است در 140 سال پیش هم خشکسالی بدتر از این هم بود.
به‌ هیچ ‌عنوان نباید به مسأله آب و محیط‌زیست با جنبه قومیتی و استانی نگاه کرد و همه اقدامات باید برای حفظ سیستم یکپارچه زاینده‌رود، اتحاد و انسجام ملی میان مردمان این بخش از سرزمین کهن ایران باشد.
2047/