چاپ

یزد آنلاین - یزد - ایرنا - کوچه نشینی از عادات زنان در برخی از مناطق کشور بوده که با وجود کمرنگ شدن آن نسبت به گذشته هنوز هم ردپای آن را می توان در برخی کوچه پس کوچه های شهرها و بویژه بافت های قدیمی شهری مشاهده کرد.
این عادت ناهنجار در گذشته های نه چندان دور، بسیار شایع و رفتاری بهنجار تلقی می شد و برخی زنان خانه دار، ساعاتی از وقت صبح یا بعد از ظهر را با همسایگان در محلی خاص در کوچه، سپری می کردند.
در استان یزد، این عادت در سال های گذشته رنگ باخته اما هنوز هم در کوچه پس کوچه های شهر و بویژه محله های قدیمی، شاهد دورهمی های زنانه در برخی از محله های شهر هستیم.
یکی از عوامل کوچه نشینی زنان، خانه داری آنان بوده، اما در سال های پس از انقلاب که زمینه آشنایی بیشتر بانوان با حقوقشان فراهم و بستر برای اشتغال و تحصیل آنها هموارتر شد از تعداد زنان کوچه نشین کاسته شد و بخشی از دختران دیروز و زنان امروز در بخش های مختلف جامعه به فعالیت مشغول شده و از دایره کوچه نشینی های زنانه به ایفای نقش های مهمتر اجتماعی کوچ کردند.
***دلایل کوچه نشینی
بطور قطع، نخستین عوامل کوچه نشینی زنان، بیکاری، گذران وقت و صحبت کردن در مورد تازه های روزانه ای است که بانوان ما عادت دارند از آنها مطلع شوند.
در گذشته های نه چندان دور، قاطبه زنانی که در کوچه دور هم جمع می شدند بانوان بی سواد یا کم سواد بودند و هنوز هم اکثر زنانی که در کوچه ها کابینه تشکیل می دهند یا بی سوادند یا از سوادی اندک بهره دارند.
در گذشته وقتی بانویی، صبحها همسرش را روانه محل کار می کرد و بچه ها را به مدرسه می فرستاد، ساعتی را هم برای تهیه ناهار صرف می کرد و پس از آن نخستین چیزی که به ذهنش می رسید سرکشی به همسایه ها بود.
این سرکشی ها چون دو طرفه نیست و چندین طرفه هست، آنها را مجبور می کند تا همگی در یک نقطه که بیشتر در کوچه و در مقابل خانه یکی از آنهاست دور هم جمع شوند.
*** پیامدهای کوچه نشینی
بسیار اتفاق افتاده که وقتی از کوچه ها و مخصوصا معابر قدیمی رد می شویم، چند زن را مشاهده می کنیم که دور هم جمع شده اند، اغلب مردان و حتی دختران و زنان با سوادی که عادت به کوچه نشینی ندارند وقتی از چنین معابری عبور می کنند، برای در امان ماندن از نگاه های آزار دهنده یا تیغ غیبت زنان کوچه نشین، مسیر خود را عوض کرده و یا به سرعت از محدوده زنان کوچه نشین عبور می کنند.
زن های کوچه نشین وقتی به هم می رسند حرف های تازه و روزانه را با هم تبادل می کنند و چون پس از مدتی، دیگر حرفی باقی نمی ماند، غیبت کردن و به قول یزدی ها "سر و پا جفت کردن" عابران و رهگذران آغاز می شود .
البته این در مورد همه زنان کوچه نشین صدق نمی کند اما در اغلب موارد چون حرفی برای زدن باقی نمی ماند، بهترین سوژه حرف زدن از دیگران و برشمردن محاسن و معایب آنهاست.
این را هم باید گفت که بسیار اتفاق افتاده که همین کوچه نشینی ها موجب شده که این دسته از زنان در مورد جوانان مجرد هم بحث کرده و باعث وصلت آنها شوند که کار بسیار نیکویی است اما به شرطی که منجر به غیبت و تهمت نشود.
غیبت، تهمت، انگ زدن، عیب و ایراد گرفتن به دیگران و خود را در معرض دید نامحرم قرار دادن، از پیامدهای منفی کوچه نشینی است.
*** چه باید کرد؟
همانطور که گفته شد کوچه نشینی زنان در گذشته از شدت بیشتر برخوردار بوده و هم اکنون کمرنگ شد اما همین میزان کم هم نباید در یک جامعه با فرهنگ، با سواد و متمدن وجود داشته باشد.
می توان این عادت ناهنجار را به سوی و سمت مثبت هدایت کرد بعنوان مثال زنان، می توانند دورهمی هایشان را به داخل خانه ها منتقل کنند و از آن در جهت انجام کارهای جمعی که به بهبود زندگی کمک می کند، بهره ببرند.
فضای مجازی با همه عیوبش، شاید یکی از محسناتش همین کمرنگ سازی حضور بانوان در کوچه ها باشد چون همانطوری که گفته شد اغلب آنها بخاطر بیکاری و گذران اوقات در کوچه جمع می شوند که البته تلفن همراه و فضای مجازی، بخشی از این عادت را پر کرده است.
البته نباید پناه بردن به فضای مجازی، به "از چاله در آمدن و به چاه افتادن" تبدیل شود و عادتی نامناسب با عادتی دیگر که آن نیز نامناسب است، جایگزین شود، بلکه می توان از ظرفیت دورهمی برای افزایش تعاملات انسانی و تقویت کار جمعی بهره برد که نمونه های زیبای چنین کارهای جمعی که ریشه در همسایگی و هویت محله ای دارد را در انجام نذرها می توان مشاهده نمود و باید این بخش بیشتر مورد توجه قرار گرفته و تقویت شود .
6197 / 6014 محمدحسین فلاح ** انتشار: کاظم شاملو