خبر یزد
اردکان، یونان کوچک استان یزد، آماده پذیرایی از گردشگران
چهارشنبه 22 اسفند 1397 - 10:19:14 AM
ایرنا
خبریزد- اردکان شهری با بادگیرهایی استوار بازمانده از تاریخ در قلب کویر هنوز پابرجاست، بوی خوش کاهگل دیوارهای خشتی اش در پس کوچه های پیچ در پیچ و ساباط های باریک آن به مشام می رسد.
در هر کوی و برزن سایه بانی را برای آرامش خاطر رهگذری می یابیم، کوچه های تنگ سقف خورده ای که گرمای طاقت فرسای کویر را از خاطرتان می زداید.
بادگیرهایی مرتفع، آب انبارهایی دایره ای شکل، خنکای تابستان و آب خنک آن را به مردمان ارزانی می دارد و سخاوت و قناعت مردم این دیار را به یاد می آورد، آب انبارهایی که با عظمت و زیباییشان نگاه هر بیننده ای را متحیر هنر گذشتگان می کند.
کوچه پس کوچه های کوچک شهر در قالب خانه ها و دربندها نام افراد بزرگ را به یدک می کشد، دربند صدرالفضلا، مجدالعلما، ملاتقی و خانه خاتمی ها، تقدیری، افضلی، سنایی و غیره کوچه های مسقف (ساباط) بازار چارسوق که یادآور رونق کسب و کار در این دیار بوده ، کسب و کاری که از گذشتگان هنوز به یادگار مانده است.
کلک سازی، سبدبافی با ترکه انار، جاروبافی با شاخه خرما، کاربافی، زیلوبافی، زنجیرسازی، چیلونگری، مازاری، قالی بافی، عصاری از صنایع دستی این شهرستان بشمار می رود.
مردمانی که دین و دنیا را در کنار هم قرار داده اند٬ راسته بازار را که بگیری می رسیم به مساجدشان ٬ گنبدهای خشتی فیروزه ای با گلدسته های سر به فلک کشیده مساجد جامع٬ حاج محمد حسین، زیر ده، رجبعلی، حاج محمد سعیدا و غیره که صدای اذان را در آسمان آبی کویر طنین انداز می کند.
تمام این میراث کهن و مردمانش در دل 12 محله در پهنای این کویر جای گرفته اند.
علمای بزرگی در این شهر آمدند و رفتند تا زیستن را به یادگار بگذارند و تا ابد یک چیز در خاطره ها بماند٬ اردکان مهد علم و هنر٬ نگین کویر ایران.
بافت تاریخی داخل حصار اردکان یکی از بزرگترین بافت های خشتی استان یزد در دل شهر کویری اردکان می باشد که مساحتی بالغ بر 50 هکتار دارد.
این بافت دارای 12 محله و 12 دروازه بوده که تنها چهار برج از آن ها باقی مانده است و از شاخصه های آن بازار، مساجد تاریخی، حمام های فراوان، خانه هایی بهشت گونه و کوچه هایی با ساباط ها و دربندها که سایه سار امنی برای انسان کویرنشین از گرما و سرما فراهم می آورد.
این بافت ارزشمند به شماره 10845 به قدمت اسلامی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
**بازار چهارسوق
توانمندی و هنر معماری کویر، بازاری با طولی نزدیک به یک کیلومتر را در شهر زینت داده که تنها از آن همه شکوه 2 رسته کوچک شرقی - غربی با بناهای جانبی آن از دوران قاجاریه به یادگار مانده است.
این بازار جزء ابنیه های شاخص موجود در بافت تاریخی داخل حصار اردکان می باشد و دارای راسته های اصلی و فرعی و چهارسوق بوده که دربندها وارد آن می شدند و به عنوان شریان اصلی بافت قدیم مورد استفاده قرار می گرفته است.
**کوچه آشتی کنان
این کوچه که باریک ترین و کم ارتفاع ترین کوچه مسقف بافت تاریخی محسوب می گردد، بین مسجد جامع و حمام بازار قرار دارد و در اصل برای حفظ حریم مسجد تعبیه شده است.
در فرهنگ عامه اردکان این کوچه را از آن روی آشتی کنان می نامند که به علت پهنای کم آن عابرانی که از روبرو می آمدند لاجرم با یکدیگر برخورد می کرده اند و سبب رفع کدورت ها می شده است.
برخی نیز معتقدند که این کوچه در واقع به منظور ورودی حمام زنانه بازار تعبیه شده بوده و تنها معبر زنان بوده است.
**حمام بازار
این حمام به یادگار مانده از دوران قاجار بارها و بارها تغییرات زیادی را به چشم خود دیده، با این همه سالها هنوز دارد به کار خود ادامه می دهد.
بین حمام زنانه و مردانه یک گاو چاه وجود دارد که آب خزینه های مردانه و زنانه را تأمین می کرده است. این حمام به شماره 11072 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
**زیارتگاه چک چک
این مکان یکی از مهمترین زیارتگاه های زرتشتیان جهان است که همه ساله در روزهای پایانی خردادماه هزاران تن از زرتشتیان به مدت پنج روز به زیارت آن می شتابند.
پنج گاه نیایش در روز به درگاه اهورامزدا، در کنار پیر سبز، همراه با طنین صدای آرامش بخش چک چک، آبی که از شکاف کوه می چکد، به این مکان مقدس در این پنج روز همدلی و زیارت، جلوه خاصی می بخشد.
جلوه ای روحانی که خاطره آن در دل هر زرتشتی مؤمن تا دگر بار که توفیق زیارت و دیدار پیر را بیابد ماندگار و فراموش نشدنی است.
**مسجد جامع
این مسجد یکی از بزرگترین مساجد اردکان است و دارای دو قسمت زمستان خانه و تابستان خانه می باشد و در محله بالاده قرار دارد.
از کهن ترین اشیایی که در مسجد از قدیم الایام باقی مانده، حزب قرآنی است به سال 911 هجری قمری.
از رسوم رایج در فرهنگ عامه اردکان، چرخیدن زنان به دور گنبد نسبتا مرتفع مسجد و ریختن گندم برای کبوتران در دوشنبه اول هر ماه قمری می باشد، این مسجد به شماره 2239 به قدمت صفویه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
**ارگ خرانق
خرانق یکی از قدیمی ترین مناطق یزد و نام اصیل آن خورنق بوده و زرتشتیان در آن می زیسته اند و این قلعه بصورت دهکده ای در حصارهای بسیار بلندی محصور و دورتادور آن خندق قرار داشته و 6 برج نیز برای نگهبانی در اطراف قلعه متصل به دیوارها تعبیه شده است.
در داخل قلعه محل نگهداری آذوقه و علوفه و همچنین دو آسیاب آبی و مسجد و حمام قرار داشته و اهالی می توانستند در صورت لزوم برای مدتی در داخل قلعه بمانند.
این قلعه دارای دو دروازه می باشد، خانه های داخل قلعه معمولا دو طبقه یا بیشتر می باشد که طبقه زیرین برای نگهداری حیوانات و طبقه فوقانی جهت سکونت اهالی بوده است.
بعد از اسلام در وسط قلعه مسجد جامع را بنا کرده اند که دارای شبستانی مربع و صحنی چند ضلعی است در بالای این مسجد منار جنبان آجری بلندی تعبیه شده که از مرتفع ترین بناهای منطقه می باشد و در قدیم از آن به عنوان برج دیده بانی استفاده می شده ، این مجموعه به شماره 11509 به قدمت تاریخی تا اسلامی به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.
**موزه مردم شناسی اردکان
این موزه در سال 1371 بصورت خصوصی و با همت آقای علی سپهری اردکانی راه اندازی شد و شامل بخش های فرهنگی، مردم شناسی، جانور شناسی، ایران شناسی و گیاه شناسی می باشد.
بخش مردم شناسی آن یکی از غنی ترین بخش های موزه محسوب می شود و بیش از هزار قطعه از اشیاء و لوازم کار و زندگی مردم اردکان را در معرض دید بازدید کنندگان قرار داده است.
**آسیاب دژگ
این آسیاب کوچک که تنها آسیاب داخل بافت تاریخی اردکان است، در محله دروازه سیف قرار گرفته و برای آسیاب کردن گندم مورد نیاز روزانه اهالی به کارگرفته می شده و با آب قنات مورتین که در مخزن پشت آن ذخیره می شده سنگ آسیاب به حرکت در می آمده است.
این آسیاب را به نام های مختلف دُزُگ، دِزُگ و دِژُگ می نامند که هر یک وجه تسمیه خاص خود را دارد.
قول صحیح تر آن است که به علت قرار گرفتن آسیاب در پای قلعه و دژ قدیمی شهر به نام دِژُگ خوانده می شده که به مرور زمان به دِزُگ مبدل شده است.
این آسیاب سال ها در دل خرمن ها خاک مدفون بود و به همت شهرداری و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان مرمت و بازسازی شده است.
**صنایع دستی اردکان
صنایع دستی همانطور از نام ان مشخص است هنر صنعتی است که انسان و دست انسان در آن نقش اصلی دارد.
در شهرستان اردکان نیز در کنار مشاغل کشاورزی و صنعتی، هنر صنعت هایی از قبیل قالی بافی، زیلو بافی، لبافی، قپان سازی، چلنگری (منقل سازی، زنجیر سازی، قفل سازی، ابزار سازی)، مسگری و رویگری، سبد بافی با ترکه انار و همچنین جارو سازی با برگ خرما وجود داشته که امروزه از آنها به عنوان صنایع دستی اردکان یاد می شود که متاسفانه تعدادی از آنها به دلایل متعدد به فراموشی سپرده شده اند.
**حلوا ارده سنتی اردکان
سابقه طولانی، موفق و درخشان شهرستان اردکان در تولید فرآورده ‏های کنجدی در سطح کشور و حتی بین المللی، این شهر را به قطب صنعتی محصولات کنجدی در کشور تبدیل کرده است.
ارده و حلوا ارده سازی اردکان دارای پیشینه ای 500 ساله می باشد که در طول این مدت یکی از پرطرفدارترین صنایع شیرینی و غذایی در کشور بوده است.
بنابر روایات و اسناد متعدد، ارده و حلوا ارده اردکان در دوران صفوی مورد توجه درباریان و شاهان صفوی قرار گرفته است؛ حلوا ارده نوعی از حلواست که از ارده تهیه می شود.
صنعت کهن حلوا ارده سازی اردکان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان در گفتگو با ایرنا با اشاره به این که در این شهرستان، یک‎‎هزار اثر تاریخی و فرهنگی شناسایی شده است، افزود: اردکان یکی از منسجم‌ترین بافت های تاریخی کشور را در اختیار دارد که در این میان نزدیک به 250 اثر تاریخی موجود در آن به ثبت ملی رسیده است.
حمید مشتاقیان اظهار کرد: با توجه به این که شهرستان اردکان در مسیر جاده ترانزیت شمال به جنوب کشور قرار دارد و از مناطق پر تردد جاده‌ای در استان بشمار می‌رود که قابلیت معرفی ظرفیت‌های گردشگری بی‌نظیر خود را دارد باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
این مسئول با ذکر این مطلب که سه بخش مرکزی، خرانق و عقدا در شهرستان اردکان از ظرفیت‌های بیشمار گردشگری برخوردار هستند، خاطرنشان کرد: در بخش مرکزی این شهرستان و در شهر احمدآباد و روستاهای این بخش بافت تاریخی و اماکن دیدنی چون آب انبارها و بادگیرهای یک طرفه از جذابیت خاصی برخوردار هستند.
وی از بخش خرانق به عنوان پهناورترین محیط بکر گردشگری در استان یزد یاد کرد و افزود: قلعه و کاروانسرای خرانق، بافت تاریخی روستای خرانق و دیگر روستاهای این بخش، پارک ملی سیاه کوه و منطقه حفاظت شده درانجیر و همچنین ریگزارهای بکر در منطقه زرین و مغستان این بخش چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.
مشتاقیان با اشاره به این که عقدا به عنوان دروازه ورودی استان یزد و پیشانی شهرستان اردکان بشمار می‎‎رود، بیان کرد: با توجه به قدمت تاریخی منطقه عقدا که به قبل از ساسانیان برمی‎‎گردد به گونه‎‎ ایست که شاید در کمتر محدوده جغرافیایی ایران بتوان این اندازه جاذبه گردشگری را در یک بخش مشاهده کرد.
به گفته‌‌ وی، غار شگفت یزدان با ستون‎‎های استالاکتیت و استالاگمیت که چشم هر بیننده‎‎ای را به خود خیره می کند، باتلاق گاوخوبی، کال نمک عقدا، کوه‎‎ها و کوهپایه‏‏های دیدنی و دشت‎‎های وسیع که گسل‏‏های زلزله در آن واقع شده بخشی از جاذبه‎های طبیعی این شهر هستند و از نظر جاذبه‎‎های توریستی قلعه تاریخی یاغ میش جای مانده از دوره ساسانیان اثری ارزشمند و از قلعه‎‎های 999‎‎گانه شاه عباسی قلعه خرگوشی معروف است.
این مسئول ادامه داد: علاوه بر این ها، قلعه انارستان مربوط به دوره صفویان، کاروانسرای ابوالقاسم رشتی مربوط به دوره قاجاریه، بزرگترین آب انبار بیابانی ایران با ظرفیت بالای بیش از 240 متر مکعب، ورودی شهر با معماری دوره ایلخانی، مسجد جامع و مسجد هلاکوخان، چاپارخانه، مسجد طیب، خانه خالومیرزا تنها بخش عظیمی از آثار معرف پیشینه تاریخی عقدا است.
وی با اعلام این موضوع که شهرستان اردکان آماده میزبانی مسافران نوروزی در سال 98 است، خاطرنشان کرد: شهرستان اردکان با توجه به این که به عنوان دروازه ورودی استان بشمار می‎‎رود با برنامه‎‎ ریزی‎‎های انجام شده آماده‎‎ میزبانی هر چه بهتر مسافران نوروزی است.
وی از آمادگی اردکان برای اسکان بیش از 17 هزار نفر- خواب در طول ایام نوروز خبر داد و افزود: در این شهرستان هفت بافت تاریخی به ثبت میراث ملی رسیده است.
مشتاقیان خاطرنشان کرد: بیشترین بافت تاریخی استان یزد در اردکان به ثبت ملی رسیده است که نشان از اهمیت بافت تاریخی این منطقه دارد.
وی یکی دیگر از آثار ارزشمند تاریخی اردکان را سنگ نگاره‏‏های سه هزار ساله مفیدی این شهرستان خواند و افزود: با توجه به اهمیت این سنگ نگاره‏‎ها عملیات انتقال آن به مرکز شهر انجام شده و در معرض دید عموم قرار گرفته است.
مرکز شهرستان 98 هزارنفری اردکان در 60 کیلومتری شمال شهر یزد قرار دارد.

http://www.Yazd-Online.ir/fa/News/82724/اردکان،-یونان-کوچک-استان-یزد،-آماده-پذیرایی-از-گردشگران
بستن   چاپ